Uitglijer in Tintin: Le Sceptre d'Ottokar

Onbekende fout in originele zwart/wit uitgave van Tintin: Le Sceptre d'Ottokar (1941).

In een vorige Uitglijer maakte we kennis met wat inversies binnen de reeksen van Kuifje waarbij de baby scene in de zwart-witte Amérique wel de meest opvallende was. Een inversie is dus een omkeren of omdraaien, of lees, veranderen van de volgorde. Dit voor de duidelijkheid.

Als je de catalogus leest van de vooroorlogse Kuifjes die Marcel Wilmet zorgvuldig samenstelde (Tintin zwart op wit, Casterman 2004) kom je nogal wat gerommel tegen bij de fameuze oorspronkelijke serie van onze held. Katernen werden soms te veel gedrukt en die gingen dan op de plank om later weer in later gedrukte kaften te worden gevoegd en visa versa. Dat maakte het bepalen van de drukken extra ingewikkeld.

Het was de tijd dat zorgvuldigheid voor kinderboeken en dan meer bepaald de plaatjesboeken, klaarblijkelijk van minder belang was. Desalniettemin kwamen er prachtige albums uit die toch zo'n 20 frank moesten kosten... knap aan de prijs voor een kinderavonturenboek.  Dat gold overigens ook voor onder andere de Lombard-uitgaven van na de oorlog. Duur, maar daarmee vaak ook gekoesterd, en daardoor regelmatig in een goede tot zeer goede staat nog terug te vinden.

Over die twintig frank-boeken; mij viel een net gekocht stokoud zwart-wit Franse Scepter van Ottokar in handen van een vriend en met plezier bladerde ik het exemplaar eens door. Het aandoenlijk kleine plaatje op de kaft doet menig verzamelaar het hart oplichten zoals ook de prachtige grote kleurenplaten. Minpunt is wellicht dat het een samengesteld album is met zelfs niet correcte schutbladen. Dat samenstellen komt vaker voor bij de huidige aanbieding van dergelijke antiquarische gebonden exemplaren. Frappant overigens is dat dit verschijnsel  zowat uitsluitend de zwart/wit uitgaven van Tintin betreft. Zo is in dit geval sprake van een twintigste duizendtal, terwijl la petite image volgens de catalogus geen duizendtallen kent, of althans niet dat dit werd vermeld op het titelblad. Het genoemde blad komt dus van de uitgave uit 1942 met de grote voorplaat. Het totaal van het aantal pagina's is echter 108 en begint met bladzijde 3 dat weer wel bij de uitgaven uit 1939 en 1941 met de kleine voorstelling op de kaft hoort. Een detail, en daar gaat het hier nu niet om. 

Aan het eind van de aanschaf stuitte ik namelijk op een vreemd fenomeen dat niets met het recente samenstellen van het boek te maken heeft. De volgorde van de laatste paar pagina's namelijk deed mij even puzzelen. Het gaat van pagina 104 naar 105 en van 105 naar 106....en nu komt het; van 106 naar pagina 105 !!! En van die 105 naar 108. 

Pagina 104 en 105

Pagina 106 en 105

Pagina 108

Die laatste 105 is gedrukt op de 'achterkant' van 108 en kan dus niet als bladzijde verwisseld zijn, maar wel als drukplaat. Ik zocht in de catalogus van Wilmet, maar kon er niets van deze Uitglijer vinden. Ik mailde de speurder naar de oer-kuif er over in een moeizaam samengesteld Frans en kreeg prompt antwoord in helder Nederlands.  Nee, Marcel kende het niet en wilde graag de scans zien. Ook hierna was het het duidelijk; er is een inversie gevonden die nergens bekend is. De verklaring is heel simpel; de vellen die werden gedrukt hebben een verkeerde tegenplaat gekregen en dat was 105 tegenover 108 i.p.v. 107 tegenover 108.

De fout zal bij de drukker snel zijn ontdekt, want anders zou deze inversie wel bekend zijn, zeker bij Wilmet.  Het stripboek met de unieke invulling is even te koop geweest, maar heeft tot op heden nog geen verzamelaar getroffen die dergelijke inversies graag in zijn stripkast heeft staan. Zoals al eerder gezegd in een eerdere Uitglijer...er is een groep geïnteresseerden voor dergelijke capriolen. Persoonlijk hou ik het bij een kloppend exemplaar... er is al zoveel verwarring in de wereld. Toch leuk dat het bestaat, deze Castermanse fout....voer voor speurders! 
Laat ons weten of je dergelijke zaken ook bent tegengekomen. 

De volgende Uitglijer zal gaan over het popje Schalulleke/Schabolleke/ Schanulleke. (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog zal hij (on)regelmatig bijdragen leveren met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes. 

Eerder publiceerde hij een Uitglijer over Guus Slim, Hergé en Suske en Wiske: De Tartaarse helm