De Tartaarse helm (Jeugd Revue)

Op 29 juni 2014 publiceerde deze blog een Uitglijer die handelt over De Tartaarse helm van Suske en Wiske door Willy Vandersteen. De Uitglijer is niet te vinden in de oorspronkelijk versie van het verhaal die werd gepubliceerd in het weekblad Kuifje van 9 mei 1951 tot en met 16 juli 1952. Ook staat de Uitglijer niet in de albums in de zogenaamde blauwe reeks waarvan het eerste exemplaar in 1953 het licht zag. Pas in de latere herdrukken, zo dacht ik, van de rode reeks duikt het op; een fietser die in de volle middeleeuwen een brugje beklimt. Blogbezoeker Roel Smit voegde er nog één aan toe en wijst op een boogschutter die een pistool bij zijn oor houdt.

Mijn suggestie was dat men bij het herdrukken van dit album in de rode reeks in 1971 deze twee vreemde eenden in de bijt heeft toegevoegd. Dat blijkt niet zo te zijn. Bij toeval kreeg ik verschillende knipsels in handen van de Nieuwe Revue, met onder anderen De Tartaarse helm als onderdeel van de Jeugd Revue die in dit publieksblad werd gepubliceerd van 27 april 1957 tot 8 maart 1958. Daarin staan die Uitglijers al!

(klik op de afbeeldingen voor een groter formaat)

De twee Uitglijers uit de Jeugd Revue, in 1957 voor het eerst gepubliceerd.

Deze publicatie kwam nagenoeg tegelijkertijd met de 3e onaangetaste druk van de blauwe versie uit 1957 op de markt. Hierin staan die Uitglijers dus niet.
Men kan het materiaal hebben aangeleverd bij de Nieuwe Revue na de clichés te hebben gemaakt voor de 3e blauwe uitgave, en bij de Revue heeft vervolgens een lolbroek in die platen zitten tekenen. De Uitglijer is dus de wereld ingegaan via de Jeugd Revue. Men heeft die platen teruggekregen en zonder het te weten gebruikt voor de rode reeks uit 1971 met die toevoegingen.
Ik vraag mij wel af of het verhaal ook ongeschonden in Ons Volkske heeft gestaan. Daar ging De Tartaarse helm nagenoeg tegelijk met Kuifje weekblad ter perse. Ik gok er op dat het toch de Revue is geweest waar het euvel is ontstaan. In elk geval leverde dit een leuk stukje speurwerk op. En kan ik mijn Uitglijer hiermee rechtzetten. (HvK)


Naschrift (11 augustus 2016)

Met het verschijnen van bovenstaande correctie op een eerdere Uitglijer kwamen er berichten binnen van Willem van Helden en Rob van Eijck die meteen in hun Ons Volkske zijn gedoken. Hierin zijn de spelerijen zoals hierboven beschreven niet gepubliceerd. Ze komen dus voor in de Jeugd Revue, de rode reeks uit 1971 én andere uitgaven na dat herdrukjaar.
Er zijn klaarblijkelijk verschillende bronnen gebruikt om te komen tot 'De Helm'.
Dat kan het origineel zijn geweest om tot een kwalitatief mooi product te komen zoals Van Eijck met een slag om de arm suggereert, wijzend op de originele blauwe reeks. Of er is met films gewerkt wanneer de kwaliteit niet zo nauw luisterde. Dat kan bij de Nieuwe Revue het geval zijn geweest. De povere steunkleur die de 'Helm' daarin meekreeg is een voorbeeld van minder aandacht voor de kwaliteit.
Voor wat betreft Ons Volkske lijkt het nogal logisch dat hier de Uitglijers niet zijn opgenomen, omdat dit jeugdblad een uitgave was van NV Periodica die ook talloze Suskes en Wiskes drukte. Die drukker/uitgever zat dus dicht bij het origineel als te gebruiken materiaal.
Overigens is NV Periodica in mei 1976 failliet verklaard en overgenomen door Het Volk dat een Nederlandstalige katholieke Belgische krant was, die in 2008 op haar beurt weer is opgegaan in Het Nieuwsblad/ De Gentenaar.
Wat er tijdens die laatste overgang met het oorspronkelijke archief is gebeurd is huiveringwekkend. Volgens Olivier van Hoye van het Nieuwsblad/ De Gentenaar is er toen veel weggegooid waar, zoals hij het formuleert 'veel over is gevloekt'. De kans dat het origineel toen is weggeraakt is groot. Van Hoye gaf de suggestie mee om het eens bij De Slegte te proberen die klaarblijkelijk toen archiefdelen heeft overgenomen. Van de Antwerpse vestiging kreeg ik het welwillende antwoord dat zij 'helaas geen exemplaar meer hebben'. Dat antwoord doet vermoeden dat men niet helemaal begrepen heeft wat een origineel is, zoals ik vroeg. In elk geval zal het 'verloren' raken van het origineel de reden zijn geweest om voor de herdrukreeks uit 1971 e.v. op de nog bestaande films terug te vallen die ook bij de Nieuwe Revue zijn gebruikt.
Overigens zit er in de staart van dit schrijven nog een onontdekte Uitglijer... Willy gaf het boek de titel Tar-taarse Helm mee. Of dit een knipoog moet zijn naar zijn geliefde slager zullen we nooit te weten komen, maar het heeft weinig uit te staan met het Turkse Ta-taarse volk dat zich over een groot deel van Eurazië heeft verspreid. Voor dit laatste wederom dank aan Van Eijck. (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog levert hij (on)regelmatig bijdragen met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Eerder publiceerde hij een Uitglijer over Guus Slim, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro, De Uitglijers van Eddy Paape en Dan Cooper.