Uitglijer Fournier, Suske en Wiske en Dick Bos

Dit keer hebben we drie Uitglijers uitgezocht. Het is soms wat lastig om slechts één tekenaar of scenarist te nemen voor de Uitglijer omdat de informatie voor deze rubriek maar mondjesmaat voorhanden is en meestal verkregen wordt door het lezen van de eigen collectie(s). Het betreft dus geen studie. Ook zijn we afhankelijk van input van lezers. Dus kom maar met je eigen Uitglijers en wij maken er een verhaal van.

In dit geval is er nu dus een Uitglijer van Fournier die niets met Suske en Wiske te maken heeft en niks met Dick Bos en die ook weer niet met elkaar, behalve dan dat ze alle Uitglijers maken.

Verkeerde ramen en niet vertaalde posters
Jean Claude Fournier werd in 1943 te Parijs geboren. Hij kwam bij Dupuis terecht en nam al snel het stokje over van André Franquin (1924- 1997) en gaat Robbedoes en Kwabbernoot tekenen. Nu heb ik Franquin nog niet kunnen betrappen op een Uitglijer en wellicht was de meester daar gewoon niet toe in staat, maar Fournier wel. Niks schokkends en ook nu weer zijn sommige 'fouten' te wijten aan de slordigheid van anderen. Neem nu Klontjes voor Doebie uit 1971, bladzijde 45. Daar is een paginabreed kader waarin onze helden een T-splitsing over razen. Meteen links begint het al; de vertaler laat de poster op de muur ongemoeid, terwijl er toch 'votez' op staat ('stem'). Op meerdere plekken in dit album wordt dit soort aanplakkers wel vertaald en deze is dus gewoon onder de radar gebleven.

Votez en de foute 2CV

Dat 'votez' is wel lekker Frans (ik plaats de helden namelijk in Frankrijk), dit in tegenstelling tot al die buitenlandse wagens die in het verhaal voorbij komen; een Duitse Porsche 911, een Amerikaanse Duesenberg Convertible SJ Grand Dual-Cowl Phaeton uit 1935 en nota bene een Honda S 800 van onze vrienden. Dat was in Franquin zijn tijd wel anders. Maar als Fournier zich op het erfgoed stort en zich een onvergefelijke artistieke vrijheid veroorlooft die het Franse gevoel nog verder naar achteren werkt, is het wel met de tekening van hét Franse icoon uit vervlogen jaren: de eend of wel 2cv van Citroën. Het hele zijraam is in dit oude model opengeklapt, en ik zeg met nadruk het hele raam ! Als fan van deze gammele vervoermiddelen kan ik dat slecht aanzien. Het raam was altijd in tweeën, ook in de meest antieke exemplaren zoals deze. Alleen de onderkant ervan kan open. De voordeuren zijn wel correct getekend; dodemans deuren, een juiste vroege motorkap en de richtingaanwijzers of meer passend gezegd clignoteurs, zijn ook correct... maar dat raam. Trouwens, de kop van de man is ook een tik te groot. Die past er bijna niet eens door, en zo beperkt was de eend nu ook weer niet.

Het zijraam van de 2cv zoals het hoort; gedeeld. Scene uit Het geheim van de Traction 22 (Marin en Van der Zuiden)

Sidonie of niet-Sidonie... dat is de vraag

Nu dan toch even de blik op ons bevriende paar dat al sinds eind jaren veertig voor vertier zorgt. En daarmee is meteen gezegd dat er ook wel eens een fout voorbij kruipt; meer dan bij andere strips omdat er nu eenmaal én veel verhalen zijn verschenen én er veel van uitgegeven zijn in verschillende drukken en verschijningsvormen. Hieronder is in de 1e druk van de herdruk van de Vlaamse uitgave van Suske en Wiske - De speelgoedzaaier een aardig hik te zien. Lambiek snoept van de zogenaamde soep die waswater blijkt te zijn. Het eerste kadertje spreekt van Sidonie; de oorspronkelijk naam van Sidonia in het Vlaams. In het Nederlands werd haar naam meteen Sidonia omdat Sidonie, met de klemtoon op het laatste gedeelte, niet echt herkent wordt in ons land als naam en het heeft ook iets weg van Sodomie. In 1964 is met het gelijktrekken van het Vlaams en Nederlands gekozen voor uiteindelijk Sidonia. (Lambiek spreekt vanaf nu alleen beschaafd Nederlands merkt Sidonie op, en hup haar naam verandert). Er is nog even vaag gesteggel geweest over de uitspraak van haar huidige naam waarbij de klemtoon wederom op de laatste 'i' komt te liggen, maar daar is geen feitelijke waarheid uit te distilleren. 

Sidonie en Sidonia in de taal overgangsfase van Suske en Wiske - De speelgoedzaaier (1965) - Klik op de afbeeldingen voor een vergroting

Afijn. Met het hertekenen voor de tweekleurenreeks is in elk geval het oude kader overgenomen en is niet gelet op de naam die er in staat en o zo ingesleten was bij de Vlamingen. De tekstwolk-tekenaar echter heeft het wel keurig gedaan en consequent volgehouden . Een kleine Uitglijer die overigens ook in catalogi wordt vermeld als onderdeel van een 1e druk. Mij is niet bekend of in de opvolgende druk Sidonia wèl is toegepast.

Dick Bos pleegt zelfmoord

Dan een onvergefelijk fout van Dick Bos of eigenlijk van zijn maker Alfred Mazure (1914-1974). Bos met zijn oer-Hollandse naam was een meester in jiujitsu, en in tegenstelling tot de zuiderburen werd dit geweld waarmee hij de boeven bestreed na de gewelddadige Tweede Wereldoorlog als verfoeilijk gezien. Het werd dan ook in de ban gedaan en dat was de reden waarom van juist Dick Bos-boekjes bekend is dat die ter plekke de kachel ingingen als je er mee op school betrapt werd. Aan de ouders werd dit klaarblijkelijk niet overgelaten! Nu is Dick Bos niet alleen niet bang, sterk en mooi met zijn krachtige kaaklijn, die rechtstreeks lijkt te zijn gekopieerd van de Amerikaanse comics, maar hij was ook superslim. Tot dat hij actie onderneemt in het boekje Gas. Onze vriend ruikt gas en breekt het huis binnen waar een zeer sterke gasgeur vandaan komt die zelfs op straat was te ruiken... en... hij doet het licht aan.  

Dick Bos zijn onintelligente handeling

Beste mensen, als je nu wilt dat de boel ontploft dan is dat met het aandoen van het licht bij een gaslucht een rechtstreekse uitnodiging tot een catastrofe. Het klikje kan een klein vonkje afgeven en dat is voldoende om de boel te doen ontploffen... ik zou zeggen Alfred, je hebt je held een beschermengel meegegeven die in de gehele stripreeks op de schouder meegenoot met diens gevaarlijke activiteiten. Dat was zeker hier zijn grootste geluk, maar een educatieve Uitglijer is het wel.  (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog levert hij (on)regelmatig bijdragen met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Eerder publiceerde hij een Uitglijer over Guus Slim, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro, De Uitglijers van Eddy Paape, Dan Cooper, De Tartaarse helm (Jeugd Revue) en Majesteitelijke Uitglijer