Paul Teng verstript Jan van Scorel

Paul Teng (1955) maakt zijn reputatie als tekenaar van historische strips opnieuw waar, met een biografie over de Utrechtse schilder Jan van Scorel. Het scenario is van Jan Paul Schutten (1970) die eerder met Teng samenwerkte voor zijn historische jeugdboeken; Kinderen van Amsterdam en Kinderen van Nederland. Tengs originele tekeningen voor Jan van Scorel worden tot 19 januari tentoongesteld in het Centraal Museum Utrecht dat ook de opdracht gaf voor het stripverhaal.

door Hans van Klinken

Covertekening van Paul Teng voor het 'Jan van Scorel' boek (2013)

Jan van Scorel (geboren te Schoorl in 1495) heeft voor liefhebbers van oude kunst een goede klank. Hij was een van de meest beroemde schilders uit de Noordelijke Nederlanden uit zijn tijd. Scorel  kwam in hoge kringen en uiteindelijk zou hij door de Nederlandse paus Adrianus VI worden aangesteld als beheerder van de kunstcollectie in het Belvedère in Vaticaanstad, nota bene als opvolger van Rafaël. Terug in zijn geboorteregio zou hij uitgroeien tot een veel gevraagd kunstenaar en werd tevens kanunnik te Utrecht. Hij leidde dus een leven zoals zoveel begenadigde kunstenaars uit die tijd. Het Centraal Museum in Utrecht wilde meer aandacht geven aan de schilders uit die periode en dan ook meer bepaald aan Jan van Scorel. Om dit onder de aandacht te brengen is besloten een stripverhaal te maken van het leven van de schilder-priester. Het ontbreekt de man echter aan een zekere dynamiek in zijn leven, ook al was hij actief in tal van functies. Het is dan ook niet zo logisch om zijn leven als uitgangspunt te nemen voor een publicatie nu. Toch is er een stripboek van 80 pagina’s gemaakt met deze renaissance-kunstenaar als hoofdfiguur.

Het Centraal Museum vond de Stripschapsprijswinnaar van 2013, Paul Teng (Ping Ya), bekend van de indianenserie Delgadito en diverse historische strips zoals Libertair intermezzo, De vrienden van Igor Steiner en Shane, bereid om het album te tekenen. Hij vroeg vervolgens Jan Paul Schutten om een scenario voor de strip over Scorel te schrijven. Wel heeft Teng het oorspronkelijke idee van het Centraal Museum afgewezen om het leven van de schilder op de voet te volgen en zo te verstrippen. Ook hij acht hem daar te saai voor. Schutten werkte dan ook uiteindelijk een ander scenario uit. Teng: “We nemen nu Scorels tijd in Rome onder de loep en hebben daar een plot rondom gecreëerd dat feitelijk dicht tegen de toen gedachte waarheid aan ligt, maar nooit is bewezen. Dat plot bestaat uit het vermoeden dat de plotseling gestorven paus Adrianus namelijk is vermoord”.

Personages voor de 'Jan van Scorel' tentoonstelling in het Centraal Museum

Adrianus was nogal zuinig zeker in vergelijk met zijn geldverspillende voorgangers. Die benepenheid zette veel kwaad bloed bij de curie en zijn aanhang die zich in hun financiële mogelijkheden beknot zagen. De schilder gaat in  het verhaal op onderzoek uit om de eventuele moordenaar op te sporen. Voor de dingen die Schutten en Teng niet door Scorel konden laten doen werd een sidekick in het leven geroepen. Verder is er gebruik gemaakt van een raamvertelling om Rome te belichten en die beslaat een periode tussen het begin en het eind van de Beeldenstorm  in de noordelijke Nederlanden. Teng: “De meeste elementen die we gebruikten passen goed in het (kunst)historisch kader, maar we hebben bepaalde vrijheden genomen zoals dat Scorel Michelangelo zou hebben ontmoet. Het zou raar zijn als hij dat niet had gedaan”. Er komen nagenoeg geen vrouwen voor in dit verhaal. Het dreigde daardoor een album te worden met alleen maar mannen. Om dat te voorkomen is er een courtisane in het verhaal geschreven.

De strip die als het ware de tentoonstelling inleidt, is bedoeld om op deze manier (kunst)historisch onderzoek onder de aandacht van het grote publiek te brengen, aldus de website van het museum. Het bevat dan ook een correcte weergave van gebeurtenissen, kleding, landschappen en andere details die bij de makers van de strip bekend werden doordat het museum voor hen het bronnen- en beeldmateriaal verzamelde. 

Paul Teng bij de 'Jan van Scorel' tentoonstelling in het Centraal Museum Utrecht (Foto: Robin Schouten)

De presentatie van het boek vond plaats tijdens de opening van de tentoonstelling 'Jan van Scorel. Sede vacante 1523' op 18 oktober en die tentoonstelling zal duren tot 19 januari 2014. Tevens is het originele en integrale tekenwerk van Teng voor de strip te zien.

Jan van Scorel. Sede vacante 1523

Paul Teng (tekeningen) en Jan Paul Schutten (tekst)

96 pagina’s (80 pagina’s beeldroman)

Uitgeverij Lecturis, oktober 2013

Prijs: € 17,50

Het boek is te koop bij het Centraal Museum in Utrecht, de stripspeciaalzaken en ook in de reguliere boekhandels. Er is ook een bijzondere editie verschenen in een genummerde en gesigneerde oplage van 100 exemplaren waarvan de pagina’s op ware grootte zijn afgebeeld. Deze editie kost  € 95 en is uitsluitend te verkrijgen via Uitgeverij Lecturis en het Centraal Museum.

Centraal Museum, Nicolaaskerkhof 10, 3512 XC Utrecht

NB: Foto's van deze blog, gemaakt door Robin Schouten, alleen gebruiken met toestemming. Indien gewenst wordt een hogere resolutie gestuurd. Contact: incognito@comic.com