Uitglijer over Schanulleke (Suske en Wiske)

In deze Uitglijer aandacht voor het voddenpopje Schanulleke uit Suske en Wiske.

Het hartenbrekertje van Wiske heeft in de loop der tijden een aantal naammetamorfoses mogen meemaken. Het waarom ervan is onduidelijk. Die verandering geldt overigens ook voor haar tante's naam die oorspronkelijk in het Vlaams Sidonie heette (met de klemtoon op de laatste i) en (ver)werd (tot) het in Nederland gehanteerde Sidonia.

In het Vlaams kreeg het popje aanvankelijk de naam Schalulleke en bij zo'n naam gaan de bellen rinkelen; het achtervoegsels is op zijn minst wat raar en we kunnen zoiets niet plaatsen in de conservatieve tijden van net na de oorlog. Het gebruiken van de benaming van het geslacht man/vrouw, hoe verhaspeld dan ook, was toen uit den boze. Ach, en in een kinderverhaal anno nu eigenlijk ook. Nu is de uitgang 'lulleke' in noordelijke ogen een verzachting, maar blijft als achtervoegsel nog steeds raar. 

Dat is zeker zo als Jerom in het leven van Suske en Wiske komt. Hij is met zijn kort-van-stof-teksten helemaal duidelijk. Hij maakt er keihard Scha-lul van. Misschien na een tip van verontruste lezers is dit toch de reden geweest om op het achtervoegsel 'nulleke' over te gaan. 

Bij de noordelijke lezers is het overigens consequent altijd Schabolleke geweest, omdat misschien Schanulleke ook niet helemaal positief uit de verf kwam. Over geslachten gesproken; zie ook de Uitglijer van Guus Slim.

Suske en Wiske - De dolle musketiers. 1e druk, Hollandse reeks, 1954. Hier heet het popje Schabol(leke) zoals ze steeds in de Hollandse reeks heeft geheten. 

Suske en Wiske - De dolle musketiers. Herdruk uit 1955 van de Vlaamse serie met daarin de ongezouten benoeming van Schalul(leke). Aardig is te vermelden dat de teksten in de Hollandse versies grotere letters hebben. 

In 1965 besluit Wiske haar popje Schanulleke te gaan noemen (Suske en Wiske - De schone slaper). 

Nieuwsgierig geworden eens gebeld met de in Nederland wonende Belgische filmer Roger Busschots. Wat vind hij van die naamtoevoeging 'lulleke'? Roger blijft er neutraal onder en verklaart dat in de vroege periode schuttingwoorden bij een flink deel van de bevolking in België onbekend (?) waren; onderdrukt door gezaghebbende instanties zoals scholen en pastoors. Hij heeft pas kennis genomen van bepaalde woorden toen hij in Nederland ging studeren.

Na deze informatie denk je dat Willy Vandersteen eveneens niet op de hoogte was van het verscholen lid in de naam voor het voddenpopje en Schalulleke louter aardig vond klinken. Iemand deed de suggestie aan de hand dat het van lullaby zou kunnen komen; een wiegeliedje.in het Engels. Dit is dichtbij een waarheid; het voddenpopje heeft een sussende werking op Wiske en oorspronkelijk ook op Jerom (Suske en Wiske - De dolle musketiers, zie de bovenste illustraties). Een vaststaande uitkomst was lullaby echter niet. De vraag naar een verklaring bleef maar doorzeuren.

Dan treft mijn zappend tv-oog op een luie avond een quiz op een Belgische zender. Daar wordt nota bene gevraagd naar de betekenis van Schalulleke. Ik veerde vrolijk op en bad vurig dat het elektriciteitsnet het zou uithouden dan wel mijn elektronica. Na tantalische momenten kwam het verlossende woord ... nee, het was geen dekentje (de kandidaten waren nota bene Belgen) ... het was het wat platte (oud) Vlaams/Antwerps voor lente-uitje! ''Mag ik van u een bosje 'Schalullekes' " is dus gewoon als men (ooit) bij de groenteboer staat en dat bestelt. Vandersteen zag de lente in de pop, en schonk daar Wiske haar jonge jeugd mee. 

De stam van de naam van het popje van Wiske 'lente-uitjes' ofwel Schalullekes. Let op de sprieterige kopjes van de ui. Het heeft grote overeenkomsten met het kapsel van het popje.

We kunnen dus ten aanzien van Schalulleke zeggen; opgelost. De waarheid bleek achteraf overigens gewoon op internet te vinden. We weten nu van de voddenpop, maar nog niet waarom deze uitjes nu precies lulletjes wordt genoemd. Dat moet je maar in het maandblad Boer, Tuin en Land, en dan wel de Vlaamse editie, opzoeken. Incognito Comics taak zit er op. (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog zal hij (on)regelmatig bijdragen leveren met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes. 

Eerder publiceerde hij een Uitglijer over Guus Slim, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm en Tintin: Le Sceptre d'Ottokar