Milan Hulsing – De aanslag

Maar weinig Nederlandse stripauteurs komen in aanmerking om een stripbewerking te maken van De aanslag, de bekende en ontroerende oorlogsroman van Harry Mulisch uit 1982. De striptekenaar, scenarist en illustrator Milan Hulsing (1973) behoort juist wèl tot dat selecte gezelschap. Zijn sporen verdiende hij met de buitengewone graphic novel Stad van klei (dat ook een bewerking is van een literair boek) verschenen in 2011, de stripbundel Wat Fred niet wist en andere verhalen en het Pincetreeks-boekje De grote man dat geïnspireerd is op een ander boek van Harry Mulisch, 'Het zwarte licht'. Daarmee liet Hulsing al vroeg in zijn carrière blijken dat hij wel iets heeft met het werk van deze grote schrijver. Bovendien beschikt hij over het talent om voor ieder verhaal van stijl te kunnen wisselen, zowel in kleur als in zwart-wit.

Voor De aanslag koos hij voor een losse, bijna frivole tekenstijl. Bij de bewerking van het boek van Mulisch, dat gaat over Anton Steenwijk die in de oorlog zijn ouders en broer verliest door represailles van de Duitse bezetter en in latere jaren probeert te achterhalen wat er precies gebeurt is, heeft hij scenes aangepast, ingekort, verlengd of juist weggelaten. Ook heeft hij dialogen herschreven. In dat opzicht is zijn graphic novel een echte bewerking geworden van Mulisch' oorlogsroman, wat ook altijd het uitgangspunt was.
Een handelsmerk van het werk van Hulsing, zowel in zijn strips als illustraties, is dat hij er altijd wel een duistere, bijna dreigende en onheilspellende sfeer in weet te brengen. En dat heeft hij ook gedaan met De aanslag. Het kleurgebruik speelt daar een belangrijke rol bij. Donkere kleuren worden afgewisseld met heldere, met erg veel oranje, groen en geel. Een terugkerend element zijn de wolken die boven het hoofd van Anton of in zijn buurt getekend zijn, een schaduw dat het accent legt op de trauma's uit de oorlog waar hij het hele verhaal mee te maken heeft en dat hem steeds laat teruggaan in de tijd.

In zijn graphic novel heeft Hulsing het verhaal opgedeeld in een proloog en acht hoofdstukken, zowel korte als langere. Opmerkelijk is dat hij de oorlog er bijna helemaal heeft uitgeschreven, behalve in de flashbacks. Naarmate het boek vordert en Anton ouder wordt komen we steeds meer te weten over wat er gebeurt is, toen Cor Takes de aanslag pleegde op de NSB'er Fake Ploeg vlakbij het huis waar hij als 12-jarige met zijn ouders en broer woonde. Al laat Hulsing ook veel dingen uit de roman van Mulisch weg, iets wat hij wel vaker doet in zijn strips en waarmee hij een enigma teweeg brengt. Als rustpunten heeft hij hier en daar paginavullende illustraties, of zelfs verdeeld over twee pagina's, ingevoegd.

Franquin auto in De aanslag

In het hoofdstukje Athene verwerkt hij een oude stripliefde door op de eerste pagina de Tarbot auto te tekenen uit de Robbedoes en Kwabbernoot verhalen van Franquin. Het werkt allemaal wonderwel en maakt van deze graphic novel een heel aparte en rijke leeservaring die behoorlijk verschilt van het boek van Mulisch, maar uiteraard nog steeds herkenbaar is als zijn verhaal. In het allerlaatste plaatje loopt Anton symbolisch uit de schaduw naar de zon toe, wat een ontroerend en bevredigend einde geeft aan deze graphic novel, en dat ook op een fraaie grafische wijze. Kortom, een geslaagde verstripping van een literaire klassieker en opnieuw een mooi boek van Milan Hulsing. (RS)

Harry Mulisch en Milan Hulsing - De aanslag
Oog & Blik/De Bezige Bij, 2015
175 pagina's. € 24,90

Meer info over Milan Hulsing op de Lambiek Comiclopedia site en Wikipedia.