Magda van Tilburg – Neerlands eerste vrouwelijke ballonstriptekenaar

Een vriend van mij handelt in antiek en treft ook wel eens papieren items. Als het strips zijn vraagt hij aan mij of het gevondene de moeite waard is. Op een gegeven moment krijg ik een kaftje in de handen gedrukt met daarin wat onbeholpen tekeningen in de vorm van een stripverhaal. De tekeningen verraden echter wel een tekentalent. Waar het verhaaltje over gaat is onduidelijk. De belettering is in het Grieks en ik schatte het in als Oudgrieks. De hoofdrolspelers zien er ook zodanig uit; als oude Grieken.

 De cover van Van Tilburgs eerste strip uit begin jaren 70.

Voorin het boekje wordt Magda van Tilburg als tekenaar genoemd. Daar heb ik op gegoogeld en trof een site aan waarop blijkt dat zij al heel lang kinderboeken illustreert. Als klap op de vuurpijl blijkt zij ook in een onvoltooid verleden tijd meerdere strips te hebben gemaakt die zij aanvankelijk als serie Classica Signa noemde. Frappant, want alle stripbladen hebben haar nooit gevonden. Wel staat ze sinds langere tijd op de onvolprezen Lambiek Comiclopedia site met een biografie alsmede op Wikipedia.
Ook is meer van haar te vinden op de Passiepensioneertnooit site via deze link. Raar genoeg kwam zij tot voor kort ook in geen stripcatalogus voor. Uiteindelijk werd Magda's creaties pas in 2014 in de Catawiki catalogus opgenomen en dan nog maar met drie deeltjes. Vreemd die geringe belangstelling, omdat ik de stelling aandurf Magda de tweede vrouwelijke striptekenaar van het Nederlandse taalgebied te noemen, als we Phiny Dick als de eerste rekenen. En dan is Magda wel de eerste vrouw die een ballonstrip heeft gemaakt.

Zomaar lange tijd overgeslagen in onze stripannalen. 

De eerste striptekenvruchten van Magda Van Tilburg uit haar jeugd. 

Het zat er al vroeg in bij Van Tilburg. Als kind dat nauwelijks de luier was ontsproten tekende zij op kladblokken er lustig op los en verniste de covers met nagellak. Net echt. Op het gymnasium worstelde zij met de vertalingen van de klassieke teksten, maar wist dat ongenoegen om te buigen door boekjes te maken over de gewraakte onderwerpen. Die werden uitgevoerd in een Dick Bosachtige afmeting; 10x 16 cm. Zo begonnen de verhalen meer voor haar te leven.

Het hierboven bedoelde boekje is daar het debuut van. Aardig is dat de leraar klassieke talen haar met het produceren van dit kleinood de helpende hand bood, en zo onbewust de basis heeft gelegd voor een universitaire studie in die vakken. Ondertussen was ze onverdroten doorgegaan met het produceren van de serie Classica Signa zoals ze de serie ondertussen was gaan noemen. Deze werd uiteindelijk in dat kleine formaat en in zwart-wit door haar toenmalige partner Frans Panholzer tussen 1973 en 1975 uitgegeven.

Haar studie, die zij in 1978 afrondde, bleek haar toch niet genoeg want het talent voor tekenen bleef op de deur bonzen, Ze besloot naar de Rietveld Academie in Amsterdam te gaan waar ze vrije grafiek en illustratie als richtingen koos en daar tot haar genoegen les kreeg van Thé Tjong-Khing die we kennen van zijn strip (met scenarist Lo Hartog van Banda) Arman en Ilva en zijn bijdragen aan de Toonder Studio's. Dat sloot ook mooi aan bij haar bewondering voor Phiny Dick en Marten Toonder als stripmakers. Naast deze old masters liet zij zich inspireren door Moebius/ Giraud en Bilal wat in haar stripwerk goed te zien..

Met de nieuwe tekenverworvenheden van de academie hertekende ze de Classica Signa tussen 1980 en 1986. Deze hertekende reeks werd in het Allard Pierson Museum te koop aangeboden. Ze kregen ook een plaatsje op haar eerste website. Het verhaal ‘Dido en Aeneas’ werd uiteindelijk in 1998 getoond en geanalyseerd op de Vergilius expo ‘Vergil Visuell’ in München. Twee jaar later was dit zelfde werkje te zien op een andere expositie; 'Virgil in 2000 years' in het British Museum.

De hertekende versie uit de jaren 80 van de bestaande Classica Signa stripreeks.

Ondanks dat succes gebeurde er jaren niets op het stripgebied en werkte Magda onverdroten als illustrator aan een oeuvre binnen de kinderboeken. Totdat in 2006 de Duitse uitgever C.C. Buchner de albums ontdekte op haar site. Om een lang verhaal kort te maken; Magda hertekende uiteindelijk voor de uitgever drie deeltjes en kleurde deze digitaal in; de komedie 'Korenworm' van Plautus, 'Dido en Aeneas' van Vergilius en de ondergang van de stoute zonnezoon 'Phaeton' van Ovidius.

Twee willekeurige scenes uit het vernieuwde gekleurde werk van Van Tilburg.

Deze drie albums zijn nu ook te zien op haar eigen verhalenwebsite www.Booxalive.nl als bladerboek. Ze heeft deze titels aangevuld met het verhaal ‘Romulus en Remus’ in een  zelfgeschreven Latijnse tekst die ze toentertijd al met behulp van haar leraar klassieke talen op school maakte. Op Booxalive zijn de drie Buchner-albums in te zien en kan er een Nederlandse vertaling meegelezen worden. Bij ‘Phaethon’ staan links en rechts van de strip een Nederlandse én een Engelse vertaling. ‘Romulus et Remus’ heeft alleen een  Engelse vertaling. Handige hulpjes voor degenen bij wie de  de kennis van het Latijn is weggezakt. De strips worden hier en daar ook op scholen gebruikt bij de lessen in de klassieke talen. Van Tilburg kan zich met haar creaties in het Latijn scharen in de korte rij van illustere stripfiguren zoals Asterix en zelfs Suske en Wiske. 

Magda is dan ook trots op haar nieuwe-versie comics in kleur van Classica Signa die tegenwoordig door het leven gaat als Antiqua Signa. Dat betekent niet dat de oer-stripdeeltjes uit beeld zijn. Deze worden verkocht onder de oude verzamelnaam Signa Classica en wel bij haar ‘partner’ in klassieke crime, Casper Porton (zie www.addisco.nl/producten.htm). Hij is ook van plan het album ‘Romulus et Remus’ te gaan uitgeven. Ook zit er een remake in de pijplijn van haar eerste Griekse verhaal. Kortom, de belangstelling voor Van Tilburgs stripwerk is nog lang niet gedoofd.

Het unieke debuutdeeltje dat aanleiding is geweest voor dit stukje kan ik in elk geval opnemen in mijn stripcollectie en daarmee is dat ineens de meest zeldzame strip die ik bezit. Met dank voor de informatie aan Magda van Tilburg; Neerlands eerste vrouwelijke ballonstriptekenaar. (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog levert hij (on)regelmatig bijdragen met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Eerder publiceerde hij een Uitglijer over Guus Slim: Kamerlid Piemel, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim: Bomaanslag in de bergen, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro, De Uitglijers van Eddy Paape, Dan Cooper, De Tartaarse helm (Jeugd Revue), Majesteitelijke Uitglijer, Fournier, Suske en Wiske en Dick Bos, Foute teksten bij onze wereldvermaarde held, Rik overleeft de kogels (Rik Ringers), Hoe geel is een bruine schoen ? (Ton en Tinneke) en Jansen is de naam (Kuifje)