Interview Kresse biograaf Rob van Eijck in Stripschrift 494

 

In de nieuwe Stripschrift (nummer 494, nov. 2024), het oudste stripinformatieblad ter wereld, staat een lang interview van mij met striphistoricus Rob van Eijck over de Hans G. Kresse biografie 'De kunst van Kresse' (helaas al uitverkocht) die hij samen schreef met Rutger Zwart. Zie ook de post Hans G. Kresse biografie en tentoonstelling op deze blog van 6 oktober jl.

Na het interview volgt als toetje een tweepagina foto overview van de tentoonstelling 'Kunst van Kresse' in Museum Veluwezoom bij Kasteel Doorwerth, nog te bewonderen tot 27 april 2025. 

Impressie 'Kunst van Kresse' tentoonstelling (Foto: Trijntje van der Linden, sept. 2024)

De cover-illustratie van Stripschrift nr. 494, waarvan Rob van Eijck het origineel kon aanleveren, maakte Kresse oorspronkelijk voor het stripblad Pep (nr. 35 van 1969) voor een serie over de ondergang van de Noord-Amerikaanse Indianen, 'De schreeuw van de Dondervogel' met tekst van Anton Quintana (Quint). De indiaan op de voorgrond is Chief Joseph van de Nez Percé.

 

Deze plaat werd al eens eerder gebruikt als omslag door het tijdschrift Lezerskrant nr. 2 in 1976 (uitgave van Vereniging van Openbare Bibliotheken). Dat wist Rob van Eijck ook, die het voor Stripschrift niet zonder reden koos. "Het is een fraaie plaat die heel goed Kresses gevoel voor de ondergang van de Native-Americans weergeeft." 

Op 17 september jl. stond een interview met Van Eijck op de Omroep Gelderland website: 'Rob is al 68 jaar groot fan van een striptekenaar'. "Wanneer ik klaar ben met Kresse? Ik denk nooit, het duurt tot mijn dood".

Pep-redacteur Rob Aalpol bij de Kresse tentoonstelling (Foto: Rob van Eijck, sept. 2024)

Soeperman-tekenaar René Uilenbroek overleden

 

René Uilenbroek op Stripfestival Breda, 28-29 sept. 2024 (Foto: Alex Odijk)

Vandaag kwam het trieste nieuws naar buiten dat striptekenaar René Uilenbroek is overleden. Hij werd slechts 63 jaar. Zondag 27 oktober is hij, na een val van een trap in zijn woning in Breda, om het leven gekomen. René maakte voor stripblad Eppo de superhelden-parodie Soeperman (scenario: Willem Ritstier), was jarenlang de tekenaar van de Eppo strip (waarvoor ik hem in 2012 samen met Uco Egmond had geïnterviewd voor een artikel in Eppo) en tekende ook Harry op zolder. Hij had een geheel eigen stijl waarin slapstick voorop stond. 

Soeperman

Eppo-hoofdredacteur Rob van Bavel: 'René was al een tijdje ziek, maar juist aan de beterende hand. Dat zo’n nare val hem dan noodlottig werd is wel heel triest. René was een groot talent en bracht met zijn tekeningen enorm veel plezier en humor de wereld in. Van mij mocht hij de halve Eppo bij elkaar tekenen, maar het halen van deadlines was niet zijn sterkste kant. Daardoor heb ik hem zeker drie keer ontslagen, maar vervolgens weer vier keer aangenomen. We zullen hem enorm missen.' 

René Uilenbroek thuis in Breda aan het werk (Foto: De Gelderlander)

René Uilenbroek signeerde vorige maand nog op Stripfestival Breda in het Chassé Theater zijn albums van Soeperman op de stand van Eppo. Dat was de laatste keer dat hij zijn fans ontmoette. Het nieuws is ook hard aangekomen bij collega tekenaars. Uco Egmond: 'Een van de kleurrijkste tekenaars van Nederland, en een ontzettend sympathiek mens. Ik zag hem de laatste jaren helaas niet veel meer, en zal hem enorm missen.' Mark van Herpen reageerde met deze reactie (en onderstaande tekening): 'Eén van de beste komische tekenaars die Nederland rijk was en een kleurrijke collega die zeer gemist gaat worden.'

Mark van Herpen - In Memoriam tekening voor René Uilenbroek (FB, 29 oktober 2024)

Eppo 22 - De boekenkast van Jan van der Voo

 

Jan van der Voo thuis in Emmen, 27 juni 2024 (Foto: Robin Schouten)

In Eppo nr. 22 staat van mij De boekenkast van... Jan van der Voo. Deze veelzijdige striptekenaar, illustrator en schilder is vooral bekend van de stripverhalen van Pipo de Clown en Ketelbinkie die hij in de jaren 70 voor Donald Duck tekende op tekst van Wim Meuldijk. Voor stripblad Sjors tekende hij vanaf 1969 vele covers en illustraties van onder andere Guust Flater en een van Jan's favoriete strips, Johan en Pirrewiet. Eppo nummer 22 is los te bestellen via de site van Eppo en Uitgeverij L. 

Eppo nr. 22 (cover: Aart Cornelissen)

Jan van der Voo (18 juli 1938) is sinds eind jaren vijftig actief als tekenaar en illustrator. Met Jan Kruis werkte hij vanaf 1962 veel samen aan (reclame)strips en als laatste aan Woutertje Pieterse (2007). Jan's educatieve illustraties voor de Sunshine Books, die hij tijdens zijn periode in Nieuw Zeeland (1982-1997) maakte, zijn wereldwijd verspreidt. De laatste vijftien jaar heeft Van der Voo vooral geschilderd en ook af en toe cartoons gemaakt. Zijn laatste strip was Even een piraatje voor het stripblad Myx. 

Jan van der Voo op X

Michiel de Jong & Chris Berg - Ome Koen (1994)

 

Op 3 september 1994 op het stripfestival in Valkenswaard, het 9de Brabants stripspektakel, maakte Michiel de Jong en Chris Berg (RIP) in een melige bui deze 'Ome Koen' tekening voor me. Na 30 jaar besloot ik het uit mijn tekenboek los te scheuren en te scannen (en aan elkaar gelast door Ed Hengeveld). Ome Koen is niemand anders dan tekenaar Koen Hottenhot, die net als Chris en Michiel toen bij de stand zat van mijn stripblad Incognito. Incognito nr. 5 (augustus 1994) was net uit en had een cover van Michiel de Jong voor zijn detectivestrip Het ijzeren tijdperk (scenario van Richard) dat in Incognito liep van nummer 2 t/m 6. 

Echt blij met de Ome Koen-tekening van Chris en Michiel was Koen overigens niet, herinner ik me nog. En de stripbeurs vond hij ook niet veel aan, wat hij ontegenzeggelijk uitdrukte in deze tekening voor stripfan Freddy Oudhof, die hij mij een aantal jaren geleden toestuurde voor deze blog. 

Koen Hottenhot (zijn echte naam, hij signeerde met KoHo) behoorde tot de allereerste Incognito tekenaars en stond al in nummer 0 met een absurdistische korte strip over Adolf Hitler, die hij met een aantal andere van zijn bizarre humorstrips verzamelde in zijn eigen beheer boek Necronomicon (1994) dat hij in Valkenswaard signeerde. Het titellogo op de cover was ontworpen door Jelle Venema, een vriend van Koen die soms hielp bij het verzinnen van grappen (en kortstondig in Incognito stond als tekenaar van de strip Dracula en een advertentie voor Lambiek). Lees ook uit 2010 het bericht Koen Hottentot even terug met Schnuurt Epiloog.

Hans G. Kresse biografie en tentoonstelling

 

Op 13 september werd in Kasteel Doorwerth de langverwachte Hans G. Kresse biografie De kunst van Kresse gepresenteerd, geschreven door Kresse-kenner Rob van Eijck en Rutger Zwart. De in hardcover uitgegeven biografie van Nederlands beste realistische striptekenaar en illustrator telt maar liefst 464 pagina's, met een formaat van 23 x 31 cm. Tegelijkertijd werd ook de tentoonstelling 'Kunst van Kresse' geopend in Museum Veluwezoom bij Kasteel Doorwerth.

Op zaterdag 14 september signeerden Rob en Rutger hun Kresse biografie tijdens de jaarlijkse Kressedag op Kasteel Doorwerth. Tien jaar geleden werd daar ook een Kressedag gehouden waarvan ik een van de organisatoren was. Onder de aanwezigen waren toen Kresses tweede vrouw An Zandstra, en mijn goede vriend Gert Faken (overleden in 2021).

 

Rob van Eijck (l) en Rutger Zwart signeren de Kresse biografie. (Foto: Ineke Overeem)

De kunst van Kresse (Kresse Museum, september 2024) is een rijk geïllustreerde biografie en geeft in elf hoofdstukken en dertien katernen een overzicht van het leven en werk van Hans G. Kresse. Het boekwerk bevat veel uniek materiaal (foto’s, schetsen, tekeningen en schilderijen) dat nooit eerder werd gepubliceerd. 

De Kresse biografie is beschikbaar in twee edities: De reguliere met harde kaft kost € 59,50. De luxe editie met harde kaft, stofomslag en acht extra prenten in een genummerde oplage van honderd stuks kost € 119,50. De boeken zijn te bestellen door overmaking van het betreffende bedrag (+ 8 euro aan verzendkosten) op rekening NL 45 INGB 0688 3492 34 t.n.v. FM van der Linden, onder vermelding van naam en complete adresgegevens.

Luxe editie van de Kresse biografie.

De Kresse-tentoonstelling 'Kunst van Kresse' in Museum Veluwezoom bij Kasteel Doorwerth is te bewonderen tot en met 27 april 2025. Er is veel aandacht voor het schilderwerk dat Kresse maakte voor stripbladen als Pep en Donald Duck en talloze boekuitgaven (waaronder Arendsoog). Ook zijn er originele stroken te zien van Eric de Noorman en originele pagina’s uit Kresses andere strips. Daarnaast is er een gelijknamige tentoonstellingsbrochure verkrijgbaar voor € 8,00. Er worden ook lezingen gegeven over het leven en werk van Kresse door Frits van der Linden van het Kresse Museum. Info: https://museumveluwezoom.nl 

Cover 'Kunst van Kresse' brochure

Eppo 20 - De boekenkast van Irene Berbee

 

Irene Berbee bij haar boekenkast (Foto: Ingrid Berbee, 2024)

In Eppo nummer 20 staat van mij De boekenkast van... Irene Berbee. Zij is een echte duizendpoot op tekengebied. Van Jan, Jans en de kinderen, haar fantasystrip Ulfberht, comics, een graphic novel tot aan de Eppo strip De Romeinen waarvoor ze nu het tweede verhaal 'De Friese opstand' tekent (scenario: Kristof Berte), Irene kan het allemaal! Lees welke vier favoriete stripboeken zij heeft gekozen in Eppo nr. 20, los te bestellen via de site van Uitgeverij L en Eppo Stripblad. 

Zone 5300 #135 met aandacht voor Chris Berg

 

Zone 5300 #135 (zomer 2024)

In het nieuwste nummer van Zone 5300, nummer 135, wordt het dertigjarige jubileum gevierd van het Rotterdamse blad met strips, cultuur & curiosa. Bovendien is er veel aandacht voor de eind juli overleden Chris Berg, die de cover maakte van de eerste Zone 5300 uit 1994, en 30 jaar later opnieuw op de cover prijkt, ditmaal met een fragment uit een van zijn laatste grote olieverfschilderijen, Cataclysmic (2023). Full circle, zoals dat zo mooi heet. En lekker psychedelisch en uitzinnig. 

Binnenin staat ook het artikel 'Chris Berg: een mooie balans tussen serieus en flauwekul' geschreven door hoofdredacteur Tonio van Vugt, inclusief een hilarische anekdote van Luuk Bode over zijn studiegenoot en vriend Chris ('De eeuwige practical joker') plus vier pagina's met werk van Chris verzameld onder de noemer Zone Expo. 

Op pagina 56 van deze Zone 5300 staat ook een recensie van de door Jeroen Thijssen geschreven Peter Pontiac biografie, en Pontiac, DE undergroundtekenaar van Nederland, was degene waar Chris Berg in de jaren negentig op bezoek was geweest als onderdeel van zijn afstudeerproject op de kunstacademie in Rotterdam. Zo komt het allemaal mooi samen. De cover van de Pontiac biografie had ik in juni laten zien aan Chris. 

Chris Berg - Covers Zone 5300 (1994-2024)

In Memoriam: Chris Berg (1969-2024) - Deel 2

 

Chris Berg met zijn zoon Kai in Chicago, maart 2024.

Het tweede deel van mijn In Memoriam voor Chris Berg, striptekenaar, illustrator en schilder die op 29 juli 2024 overleed in Rotterdam aan de gevolgen van kanker, kort na zijn 55ste verjaardag. Chris was vanaf 1993 een van de dragende tekenaars van mijn stripblad Incognito, tot eind 1997 toen hij vertrok naar Amerika. Vanaf 2012 onderhielden we contact via Facebook en we bleven bevriend.  

Hij werd geboren als Christian Berg op 19 juli 1969 in Rochester, New York als zoon van een een Duitse privédetective, die zoals hij pas veel later leerde, eigenlijk zijn stiefvader was. Op vierjarige leeftijd emigreerde hij met zijn Nederlandse moeder en zus naar Nederland en groeide op in Alkmaar.

Chris Berg (l) met zijn oudere halfbroer.

Uit Wie is... Chris Berg (da's moeilijk) uit Incognito #4, juni 1994, grotendeels door Chris zelf geschreven: 'Tekenen deed hem geen flikker, totdat hij harkpoppetjes leerde tekenen op de grafische afdeling van de LTS. Deze harkpoppetjestechniek was al op een redelijk niveau ontwikkeld, toen hij na een jaar op de Academie voor Beeldende Kunsten in Kampen overstapte naar de Rotterdamse Kunstacademie (tegenwoordig bekend als de Willem de Kooning Academie).' Vanaf 1991 studeerde hij daar illustratie. Tot zijn medestudenten behoorden de toekomstige striptekenaars Luuk Bode, Michiel de Jong en Milan Hulsing, evenals stripinkleurster Marloes Dekkers. Hij verkeerde in goed gezelschap. 

Zelfportret, uit Incognito nr. 4 (juni 1994)

Half  '93 startte hij samen met vriend en klankbord Bram Spits de studio Pinnoccio Revival Centre, waar strips uitrolden als het Sint verhaal voor Incognito #2 (dec. 1993). Chris hield er altijd wel van om met anderen samen te werken aan strips en projecten, vooral wat betreft het schrijven van teksten en dialogen. Met Luuk Bode opereerde hij als cartoon-duo onder de naam 'Terror Twins'. En met vriend en schrijver Erwin Hofstede voltooide hij in 1994 het eerste deel van J. Nowee's 'Arendsoog en Witte Veder' striptrilogie. 

Chris Berg met zijn Arendsoog stripstroken (ca. 1994)

In 1995 tekende hij, afgestudeerd en al, op scenario van Pieter van Oudheusden (1957-2013) het twaalfpagina stripverhaal Vade retro, over een kunstschilder die langzaam zijn verstand verliest. De bedoeling was dat Chris en Pieter een reeks psychologische verhalen zouden maken over schilders, maar het zou bij dit ene duistere verhaal blijven, dat pas een jaar later in Zone 5300 #9 (sept. 1996) werd geplaatst. Dit jaar vertelde Chris me dat toen ook de invloed van studiegenoot Milan Hulsing was doorgesijpeld in dit verhaal. Uit Wie is... Chris Berg (da's moeilijk), juni '94: 'Tekenaars als Wrightson, Liberatore, Crumb en Pontiac waardeert hij zeer, omdat deze 'qua techniek in kleur en in zwart-wit uitmuntend bezig zijn'. 

Cover Zone 5300 #9 (sept. '96) met aankondiging Vade retro.

Pagina 12 van Vade retro.

In een interview voor stripinformatieblad Zozolala nr. 82 (aug./sept. 1995) met Toon Dohmen en Karin van Wylick zei hij over Vade retro: “Ik ben er heel erg tevreden over. Je ziet eraan dat mijn stijl zich ontwikkelde in de tijd dat ik aan het verhaal bezig was. Over de laatste pagina ben ik het meest tevreden. Misschien dat ik het volgende verhaal weer totaal anders teken. Ik ben gewoon continue aan het zoeken. Dat weet Pieter en dat kan ook.” Hij besluit het interview met: “Ik ben in de eerste plaats visueel geil. Uiteindelijk wil ik ook heet worden van mijn eigen werk.”

Harry the Intergalactic Milkman (Incognito nr. 11, okt. 1997)

Chris tekende in zijn laatste jaren voordat hij naar Amerika vertrok nog diverse korte strips voor bladen als Pré zoals de strip 'Gerrit Jan en de marine' (aug. 1996) en voor Toekomst Magazine (1997) en ook illustraties voor Revue. In mijn stripblad Incognito publiceerde ik van 1994-1997 zijn gagstrip Harry the Intergalactic Milkman, en in 1997 zijn paginabijdrage voor Incognito's kettingstrip Het lieve leven dat hij het jaar ervoor had getekend. Een van de beste afleveringen van de strip, heerlijk over the top, extravagant en een grafisch hoogstandje uit het oeuvre van Chris. 

Het lieve leven afl. 22 (Incognito nr. 11, okt. 1997)

Maar uit telefoongesprekken uit die tijd wist ik dat hij niet tevreden was over zijn bestaan. Nederland was te klein voor hem geworden. Dit vertelde hij nog eens in een lang interview dat ik met Chris deed voor Zone 5300 #100 (winter 2012-2013) en dat ik had samengesteld uit intensief mailcontact met Chris. In december 1997 vertrok hij naar Chicago om daar een kunstenaarsbestaan te gaan leiden. Ik was erbij op zijn afscheidsfeest in Rotterdam. Niemand wist toen nog uiteraard of hij zou terugkeren naar Nederland. Via Luuk Bode sijpelde er nog wel nieuw werk door van Chris, en ik kreeg kopieën van zijn lange stripverhaal '3' , met een Hitchcock-achtige sfeer, dat hij in 1998 tekende in Chicago. Fantastisch werk dat nog nooit is gepubliceerd. 

Chris Berg in Chicago. (Foto: Bruce Sewik)

Na december 1997 hoorde ik helemaal niets meer van Chris, totdat ik begin 2012, out of the blue, een vriendschapsverzoek van hem ontving. Hij had na jarenlang het uitgesteld te hebben, een Facebook account aangemaakt, en ik was blijkbaar de eerste persoon die hij benaderde, wat me erg verbaasde. Maar toen herinnerde ik me ook weer die periode uit 1994 toen we wekenlang iedere dag met elkaar telefoneerde en we diepgaande onderwerpen aansneden. Ik denk dat hij zich bij mij 'veilig' voelde. "You and I are the same" had hij eens gezegd in een chat. Met zijn Rotterdamse vrienden had hij een iets ander, lichter contact gehad. Al liet hij heus wel af en toe iets los over zijn traumatische jeugd, maar altijd op de meest onverwachte momenten, waardoor Luuk, Michiel en zijn andere vrienden er geen chocola van konden maken. Daar kwam bij dat Chris wel van een geintje hield. Meende hij het nou of niet?

Button Harry the Intergalactic Milkman (Stripdagen 1996 in Breda)

Wat me vooral nog van die gesprekken uit de jaren 90 is bijgebleven is zijn vergevingsgezindheid. Hoewel hij zeer slecht was behandeld door zijn familie, wilde hij niet boos op hun blijven. Dat was de boodschap. Hij had nieuwe mensen ontmoet waarmee hij het goed kon vinden, nieuwe vrienden, en dat was hem veel meer waard dan blijven hangen in nare herinneringen van vroeger. Toch werden die, helaas, nog steeds opgerakeld, ook in zijn laatste jaren via het contact met zijn familie. Chris had nog altijd veel problemen, zo besefte ik in 2013 toen hij via een chatbericht de noodklok had geluid. Ik zal hier verder niet op ingaan. Gelukkig ging het daarna toch weer beter met hem. Zijn veerkracht was groot, en hij kon veel kwijt in zijn schilder -en illustratiewerk. In Chicago was hij dan ook een legend.

Luuk Bode en Chris Berg in Rotterdam, 25 mei 2015 (Foto: Robin Schouten)

In 2014 werd zijn zoon Kai geboren, en dat deed me erg veel plezier. Zijn vriendin Tara Fallon was de moeder. Een jaar later keerde hij weer even terug naar Nederland, en in Rotterdam vond een reünie plaats met Luuk, Michiel en Bram Spits, waar ik ook bij was. Chris wilde daarna nog naar Amsterdam en ik ging mee, samen met Tara en Kai. In Amsterdam maakte ik kopieën van zijn lange stripverhaal It was God's own fault, the snake was semi OK dat hij later weer heeft hertekend. Waarschijnlijk zal deze strip nog wel eens gepubliceerd gaan worden. Ook heeft Chris, zo had ik begrepen, een lang verhaal getekend van Harry the Intergalactic Milkman dat nog moet verschijnen. 

It was God's own fault, the snake was semi OK - pagina 21

Begin april 2024 keerde Chris weer terug naar Nederland om zich, zo bleek later, te laten behandelen voor een zeldzame vorm van peniskanker, die al uitgezaaid was. Ik heb Chris helaas niet meer gezien, wel hebben we elkaar nog twee keer gesproken in juni. Het eerste gesprek duurde 45 minuten, dat ik eigenlijk had moeten opnemen omdat hij zoveel informatie gaf dat ik er een artikel van had kunnen maken. De bedoeling was dat ik hem nog 'echt' zou gaan interviewen, dat was mijn eigen voorstel, en hij ging meteen akkoord. "Maar dan ga ik je ook echt alles vertellen, Robin", zei hij. Door persoonlijke omstandigheden lukte het me niet om nog eens met Chris af te spreken. Iets wat me nog altijd spijt.

Birthday cake tekening, 19 juli 2024. Een van zijn laatste werkjes.

Na zijn 55ste verjaardag op 19 juli jl. ging het helaas zeer snel slechter met hem. Via Luuk Bode vernam ik op 29 juli dat hij die ochtend was overleden. Een vriend en groot artiest was heengegaan. Het blad Zone 5300, waarvoor Chris de cover had gemaakt voor het eerste nummer in 1994, zal in haar volgende nummer veel aandacht geven aan zijn werk. Ik hou je hier uiteraard van op de hoogte. Verwacht nog meer werk van Chris in de toekomst, ook op deze blog. Het is nog niet gedaan.  (RS)

Lees hier deel 1 van mijn In Memoriam voor Chris Berg.

Chris Berg & art friends in Chicago

 

Chicago, ca. 1998-1999

Chris Berg (links) met vrienden bij het kunstenaarscollectief Flat Iron Arts Building, Wicker Park in Chicago, waar hij woonde van december 1997 tot en met maart 2024. Hij overleed op 29 juli in Rotterdam aan de gevolgen van kanker. 

Chris publiceerde deze foto op 17 juni '24 op zijn Facebook-pagina met deze tekst: "Me, Christy Merry and Alex Stone (RIP buddy). I often try to explain the Wicker Park golden years to family and friends in Holland, we rolled into that amazing around the coyote art scene. The right time, right place. Aaaamazing group of artists I’ve met."

Deel 2 van mijn In Memoriam voor Chris Berg volgt zeer spoedig. 

In Memoriam: Chris Berg (1969-2024) - Deel 1

 

Dr. Oscar Roberto Brouwer ontvangt van Chris een van zijn schilderijen bij het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam, 16 juli 2024.

Het overlijden van Incognito-tekenaar Chris Berg op 29 juli jl. (zie dit bericht) heeft me diep aangegrepen. Het was half juni dat hij op Facebook uitleg gaf over zijn situatie. Begin april was hij onverwachts teruggekomen uit Chicago (waar hij sinds 1998 had gewoond) om zich in Nederland te laten behandelen voor een zeldzame vorm van kanker. Helaas was het al uitgezaaid. Kort na dat shockerende bericht had ik een lang telefoongesprek met hem gevoerd. Zijn levensverwachting was nog een paar maanden. Toch hield hij zich buitengewoon kranig en hij had weer volop contact met zijn ‘oude’ Rotterdamse vrienden, onder andere zijn studiegenoten van de kunstacademie (tegenwoordig Willem de Kooning Academie). Dat ze elkaar bijna tien jaar niet hadden gezien maakte niets uit. 

Michiel de Jong, Chris, Bram Spits en Luuk Bode in Alkmaar, 5 mei 2024.

Zijn daaropvolgende berichten gaven een inkijkje in zijn dagelijkse leven en vooral het lijden ervan, al hield hij zich buitengewoon sterk. Ik vond het mensonterend en had erg met hem te doen. Op persoonlijk vlak voelde ik me altijd sterk verbonden met Chris. Dat had zeker ook met onze familieachtergronden te maken, die schrikbarend veel overeenkomsten kende. Chris liet daar in de jaren 90 slechts sporadisch iets over los, en altijd op de meest onverwachte momenten. 

Ik kende Chris vanaf de eerste Incognito dagen in 1993 toen die zomer Incognito nummer 0 was verschenen tijdens het Stripfestijn in Dordrecht. Het was Michiel de Jong die Chris aan mij had voorgesteld, zo wist hij zich nog te herinneren afgelopen juni. Na onze kennismaking in Dordrecht stuurde hij me kopieën van zijn stripwerk, dat erg divers was, met een handgeschreven brief die opende met: ‘Niet al het werk wat ik je opstuur is recent, “so bare with me for a moment.”

Titelpagina van de oerversie van The Fridge (1993)

Hij stuurde twee stroken die hij rond een striptentoonstelling van Marten Toonder had gemaakt, een episode uit een langer verhaal van twee jaar ervoor, ‘Czoylarkral’ met veel kettingzaaggeweld, een pagina over The Gee’s, en een inleidingspagina van The Fridge, een verhaal dat hij het jaar ervoor met een paar vrienden voor de lol had gemaakt (‘zit voornamelijk slecht werk tussen’ schreef hij erbij). The Fridge zou ook de titel worden van zijn stripblad, een hobby-project met o.a. Michiel de Jong, Milan Hulsing en Luuk Bode. Toen ik Chris leerde was hij net bezig om zijn werk te publiceren, onder andere in het stripblad P.O.S.S.E. (TV Nomaden special) met een spraakmakende cover. 

“Ik voelde me wel connected tot je blad” zei Chris toen ik hem in juni vertelde hoezeer ik altijd zijn bijdragen aan Incognito waardeerde, en zijn tomeloze inzet op stripbeurzen en festivals. Chris was erbij op de Stripdagen 1993 in Breda toen we daar (op 16 en 17 oktober in het Turfschip) het eerste Incognito nummer presenteerden, al stond hij nog niet in het blad. Hij maakte geinige tekeningetjes voor nieuwsgierige bezoekers die zich afvroegen wat Incognito voor blad was, en wie die vrolijk-baldadige tekenaars waren, aangestoken door Chris. Hij hield van de interactie met het publiek en maakte continue grapjes. Ook kon hij het meteen goed vinden met Ulli Bürer (1965-2015), de tekenaar van de Bettie Page strip ‘Six Inch Stiletto’s’ in Incognito. 

Chris Berg (r) en Jeroen Minnema op de Stripdagen Breda in 1993 (Foto: Maria Heijdendael)

In Breda zat Chris naast Jeroen Minnema te tekenen en na de festivaldag eindigden we met z’n drieën in Café Het Hijgend Hert, aan het bier en de zelfgemaakte tomatensoep. Ook al kende ik Chris toen nog maar een paar maanden, ik voelde al zeker een band. Ik was geen flamboyante artiest zoals hij maar op menselijk vlak lagen we elkaar goed. Zijn bijzondere kijk op de wereld vond ik intrigerend. Het leek alsof zijn over-the-top humor hem op de been hield. En zijn werk als tekenaar uiteraard. Hij was erg getalenteerd, maar hij leek nog zoekende naar een eigen stijl. Een interessante periode voor deze jonge artiest.  

Michiel de Jong & Chris Berg cover voor Incognito nr. 2 (dec. 1993)

Michiel de Jong en Chris hadden me in Breda verrast met een covertekening die zij samen hadden vervaardigd; de Kerstman vs de Sint, te gebruiken voor Incognito nummer 2, december ‘93. Die gedeelde cover, plus een vierpagina stripverhaal over de Kerstman vs de Sint betekende het debuut van Chris in Incognito. In die periode zocht ik hem op in Rotterdam, onder andere voor de Sint strip die hij in een nacht had afgewerkt. Later begreep ik van Luuk Bode dat hij tijdens een les een grappige situatie heel snel in een tekening kon omzetten, die ook nog eens publicabel was. Zijn enorme arbeidsethos kwam hem later goed van pas toen hij zich meer toelegde op het maken van olieverfschilderijen. 

Michiel de Jong tekende Chris Berg (die een boekje jat) in zijn korte verhaal Er was eens... (Incognito nr. 7, 1995)

Na Breda ging ik met Chris, Koen Hottentot en Jelle Venema naar de Stripgidsdagen in Turnhout, België, op 11 december ‘93. Chris baalde dat Incognito nummer 2 nog niet uit was, met zijn gedeelde cover en strip, maar niettemin haalde hij alles uit de kast om ervoor te zorgen dat bijna alle Incognito’s die we hadden meegenomen werden verkocht. Ook al werden we neergezet in een afgelegen hoek, Chris bracht flink veel leven in de brouwerij. Een van zijn meest succesvolle openingszinnen was: “Houd u van strips? Dan houd u van ons!” Zijn gave om het publiek binnen no time in te pakken was ongekend, met zoveel enthousiasme en charme. Af en toe dacht ik dat het wel ietsje minder kon, maar dan zei hij: “Don’t worry, ik weet heus wel wat ik doe.” Toen we aan het eind van de dag wegreden uit Turnhout was ik ervan overtuigd dat dit sympathieke Belgische plaatsje voorgoed was veranderd door het hurricane-achtige optreden van Chris. Dat kon niet anders. Het was voor mij, en ongetwijfeld ook voor Jelle en Koen, een onvergetelijke ervaring. 

Tekeningen voor een Incognito expositie in de bieb in Rotterdam, 1994.

Het jaar erop volgden nog meer stripbeurzen en festivals waar Chris aanwezig was, in Delft, Rotterdam en de Haarlemse Stripdagen, waar we met veel succes Incognito nummer 4 verkochten, met Bettie Page op de cover. Chris sprak zijn bewondering uit voor Ulli Bürer, zowel als tekenaar als mens. Het feit dat deze twee tekenaars, met totaal verschillende karakters zo goed met elkaar klikten vond ik heel leuk om te zien. “Echt tof dat Ulli er is”, zei Chris met een gelukzalige grijns tegen me in Haarlem. 

Chris Berg met Bettie Page door Ulli Bürer (1994)

Ulli maakte in Haarlem een potloodtekening van Chris met Bettie Page, die hij op mijn verzoek in inkt zette, en die ik publiceerde in Incognito nr. 5 (aug. 1994). Rond die tijd studeerde Chris af op de kunstacademie in Rotterdam, richting illustratie. Hij experimenteerde in verschillende stijlen, o.a. in EC Comics (Bernie Wrightson) en Japanse manga (Akira) voor het kortverhaal Check your head (Incognito nr. 4) dat het jaar erop in een langere versie in zijn blad The Frigde werd gepubliceerd. 

Deel 2 van dit In Memoriam volgt binnenkort.

Eppo 17 - De boekenkast van Hansje Joustra

Hansje Joustra bij een deel van zijn boekenkast. (Foto: Robin Schouten)

In Eppo nr. 17 staat van mij De boekenkast van... Hansje Joustra. Hij is de uitgever bij Concerto Books en geeft het werk uit van onder andere Peter van Dongen, Robert Crumb, Peter Pontiac en Peter de Wit. 

Joost Swarte was de eerste auteur die Hansje Joustra in 1985 uitgaf bij Het Raadsel, dat later verderging als uitgeverij Oog & Blik. Sindsdien heeft Joustra (geboren in 1950) vrijwel de hele alternatieve stripscène uitgegeven zoals Windig en De Jong, Willem Vleeschouwer, Typex, Erik Kriek, Marcel Ruijters en Maaike Hartjes. En ook grote buitenlandse auteurs zoals Chris Ware, Daniel Clowes, Charles Burns en Christophe Blain.

Eppo nummer 17 (2024) is los te bestellen via de site van Uitgeverij L / Eppo.

Eppo nr. 17 (met cover van Charel Cambré)