Expo 'Tonnerre de Brest!' in Hergé Museum

In het Hergé Museum in de Belgische universiteitsstad Louvain-la-Neuve is nog tot 6 juli de tijdelijke tentoonstelling Tonnerre de Brest! te zien. Naast de originele tekeningen van Kuifje en de Alfa-kunst zul je ook een subtiele collectie moderne kunst schilderijen uit de privéverzameling van Hergé kunnen ontdekken, maar ook een selectie door Hergé zelf geschilderde doeken. Een absolute ontdekking, 'Tonnerre de Brest!' Dat overigens een van de bekende scheldwoorden is van Kapitein Haddock en in de Nederlandstalige albums vertaald als “Duizend bommen en granaten!”

'Tonnerre de Brest!' is eigenlijk een uitdrukking die Hergé overneemt van Marcel Stal, vriend, groot kunsthandelaar en bekend galeriehouder op de Louisalaan in Brussel, in de buurt van de Studios Hergé. 

In de jaren zestig is Hergé een regelmatige en trouwe bezoeker van die ‘Galerie Carrefour’. Het is op deze ontmoetingsplek van erudieten, kunstliefhebbers en kunstcritici dat Hergé stilaan zijn plaatsje vindt in het milieu van verzamelaars van hedendaagse kunst.

Hergé en Andy Warhol in 1979, het jaar van 50 jaar Kuifje.

Pierre Sterckx, zijn vriend en kunstcriticus introduceert hem in een collectief van amateurs en opkopers van moderne kunst, en raadt hem aan voor zowel de Studios Hergé als voor zijn privé residentie talrijke doeken te kopen van onder meer Lucio Fontana, Serge Poliakoff, Jean-Pierre Raynaud, Roy Lichtenstein, Pierre Alechinsky, Frank Stella, Andy Warhol, Ian Dibbets, Sonia Delaunay of Tom Wesselmann.

Op het ogenblik dat zijn privéleven helemaal overhoop ligt, keert de vader van Kuifje en Bobbie zich resoluut naar het modernisme en overweegt zelfs zijn lot als striptekenaar te ontvluchten, hoe briljant dat ook is.
Hij volgt cursussen schilderkunst bij de abstracte kunstenaar Louis Van Lint en gedurende twee jaar (1962 en 1963) maakt hij een veertigtal doeken met composities die de stijl oproepen van Joan Miro, Paul Klee, Serge Poliakoff, Jean Dewasne of… Louis Van Lint.

Kunstwerk van Hergé.

Een avontuur dat geen vervolg zal kennen maar waaraan nog wel herinnerd wordt in de zeldzame potloodschetsen van Kuifje en de Alfa-kunst (1977-1978-1979), de laatste episode van de avonturen van Kuifje, dat postuum in embryonale vorm zal worden uitgegeven (1986). De auteur is ziek en kan zijn werk niet afmaken... In Kuifje en de Alfa-kunst grijpt Hergé terug naar de thematiek van de moderne kunst, met de kunstgalerijen, de verkopers, maar ook de vervalsers.

Tot 6 juli – Tonnerre de Brest! (originele tekeningen van Kuifje en de Alfa-kunst, een collectie moderne kunst schilderijen uit de privéverzameling van Hergé en een selectie door Hergé zelf geschilderde doeken). Hergé Museum, Rue de Labrador 26, Louvain-la-Neuve, België. www.museeherge.com

De ingang van het Hergé Museum.

Uitglijer Dan Cooper

Weinberg maakt het wel helemaal kleurenbont

Albert Weinberg, die op 9 april 1922 in Luik werd geboren en in Corseaux op 29 september 2011 overleed, is het meest bekend geworden met zijn creatie Dan Cooper. Geïnspireerd op de raketwereld van toen schreef en tekende hij deze vliegende held voor het eerst in De Blauwe Driehoek die als serie verscheen in het weekblad Tintin/Kuifje en in 1957 als album het licht zag. De Uitglijers die hier zijn beschreven komen uit het tweede deel van de Cooperreeks De Meester van de Zon in een uitgave van Vander Hout en Co NV, 1965.

Al eerder merkte ik dat de drukkers of inkleurders uit die vroege periode het niet zo nauw namen met de kleurstellingen, zie de Uitglijer van Tillieux bijvoorbeeld. Dat Weinberg accepteerde dat een auto totaal van kleur verschiet is echter wel heel erg laks, maar het wekt ook nog eens verwarring die zelfs Weinberg op het verkeerde spoor zet. Op bladzijde 4 staat bij een verkeerslicht de bruinrode auto van de eeuwige tegenstander van Dan Cooper Sanders naast de blauwe auto van onze held. Op de volgende pagina, bladzijde 5 dus, is er sprake van alleen felrode auto's. Een ervan krijgt ook nog de looks van de blauwe taxi van Dan.

Na dit plaatje is er van de blauwe taxi niets meer vernomen.

Op plaatje 2 van de tweede strook van die bladzijde staat; 'de taxi van Dan stopt voor het hotel Select Kyoto'. Dat zou dus een blauwe auto moeten zijn. Hij is dus knalrood. Die ineens rood geworden taxi zie je komen aanrijden, maar Dan blijkt al te zijn uitgestapt want er zit maar één man in. Ook de serviele houding van de deurman doet vermoeden dat er nog door iemand moet uitstappen. Zit Dan onder de bank, zoals je dat met schoolreisjes terug thuis ook deed?

Op het volgende plaatje staat dat Sanders hem 'op een afstand' in het oog houdt. In dezelfde kleur en type auto die bij het hotel voorreed nota bene. Om kort te gaan; dezelfde auto is voor twee verschillende personen en situaties gebruikt, terwijl dat twee verschillende voertuigen hadden moeten zijn. Coopers auto is in feite correct op de kleur na, en heeft de juiste verchroomde strepen. Het klopt zelfs dat dit voertuig geen splitwindscreen heeft, ofwel een gedeelde voorruit. Sanders zijn auto echter is die zoals van Cooper en daar klopt uiteindelijk alleen die gedeelde voorruit van. Verder is het een rode kopie van de blauwe taxi van de bladzijde er voor, en niet een verkleurde donkerrode. Het is het deels wel, en deels weer niet...pfff. Tsja, toch een Uitglijer vanjewelste.

De verkeerde auto stopt bij het hotel.

Er is meer aan de verkleuring op te merken. Ook al in het begin. Op bladzijde 8 dringt de Japanner Kochi zich op aan Dan om hem een toeristische tour te geven. Zo komt Dan in een tempel waar hij wordt gevangen genomen... Afijn, de gids heeft een zwarte broek aan. Niks mis mee.

De zwarte broek.

Nadat Dan is opgesloten gaat de man weg. Dan staat er op bladzijde 10, in het bovenschrift van plaatje 3 van de derde strook, dat 'de morgen voorbij gaat'...de morgen van de kidnapping dus. Het volgende plaatje zegt in het bovenschrift..'Op dat moment komt Kochi bij Sanders binnen met een alarmerend bericht.' Op dat moment is dus als de morgen voorbij gaat. De man heeft nu ineens een paarsblauwige broek aan... had hij gemorst? Wie verwisseld nu zijn broek halverwege de ochtend?

De broek is ineens paars.

Het wordt erger. Als ze onmiddellijk Dan gaan halen is in het donker de broek van Kochi nog steeds paars, maar op het eerste plaatje van de volgende bladzijde is die bruin. Een magische broek waar je anno nu veel geld mee kan verdienen. Het zal zo zijn geweest dat de bladzijden per week werden gemaakt voor het magazine en men gewoon kleurt zonder naar de eerdere plaatjes te kijken. En zo ontstaat een Uitglijer.

En nu weer bruin.

Het komt mij voor dat de afwerkingen van deze reeksen met veel haast en dus weinig aandacht werden gedaan. En wellicht kleurde Weinberg het zelf niet in. Het zal elders zijn gebeurd en aangezien sommige tekenaars niet veel in te brengen hadden, was een protest aan het adres van het machtige Tintin-concern op zijn zachts gezegd onverstandig. En vergis je niet. Het is geen oude koek. Ook moderne uitgaven ontkomen niet aan dergelijke slordigheden. Dat komt aan bod bij een van de volgende Uitglijers. Nu nog wat nabranders.

In de tempel waar Dan Cooper is opgesloten is het pikkedonker. Zowel bij het bezoek van Dan met de ersatzgids 'ik zie geen steek' als bij de volgend bezoeken van anderen is het duidelijk dat het licht niet overhoudt. Er worden dan ook zaklampen gebruikt (bij het plaatje met de bruine broek is er nu ineens weer een helder raam in die duisternis, maar deze Uitglijer terzijde want het levert wel een mooi artistiek beeld op). Cooper wordt dus in het nagenoeg donker overmeesterd. Dat de overmeesteraars elkaar niet de schedel klieven is dus een wonder. Laat staan dat ze Dan zo feilloos weten te vatten. Toppunt is wel dat die duisternis feitelijk later wordt ontkent. Op bladzijde 11, plaatje 4 van de tweede strook waarin Dan in een diepe put zit, zegt de gevangene... 'behalve die flauwe lichtstraal hierboven is het pikkedonker'.

Een lichtstraal uit het donker.

Onzin natuurlijk... de tempel was al donker en dan kan er nooit sprake zijn van een lichtstraal! Misschien dat er een bijna niet te onderscheiden streepje zou zijn, maar absoluut geen lichtstraal. Om het bij de eerste pagina's te laten, anders wordt het te veel van het goede, nog even aandacht voor het Japans. Op het laatste plaatje van bladzijde 7 zegt een van de schurken 'abunaï-jo'. Martin Koster van Vertalingen.nl uit Rotterdam heeft, nadat ik verschillende vertaalsites tevergeefs had geprobeerd, mij het verlossende woord gegeven. Ook al lijkt het er op dat Weinberg zelf al een antwoord gaf door onder dat Japansachtige woord de schurk te laten zeggen 'opgepast'.
Koster mailde mij echter, na opgemerkt te hebben de zaak graag in een context te willen zien, het volgende: ”zegt mijn gevoel dat het antwoord waarschijnlijk is dat het hier een fantasiekreet betreft”. Ach, het hele verhaal is fantasie en heeft een goed scenario, is spannend en sfeervol... ook deze Uitglijer is Weinberg zeker vergeven. Banzai. (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog zal hij (on)regelmatig bijdragen leveren met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Eerder publiceerde hij een Uitglijer over Guus Slim, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro en De Uitglijers van Eddy Paape.

Eppo 12 - Boekenkast van Apri Kusbiantoro

Apri op Stripfestival Breda, 11 oktober 2015. Copyright foto: Robin Schouten. Voor een hogere resolutie: incognito@comic.com (NB: deze foto is ook gebruikt voor Apri's Boekenkast)

In stripblad Eppo nr. 12 staat van mij: De Boekenkast van Apri Kusbiantoro oftewel Apri. Hij is de tekenaar van 'De verloren verhalen van Lemuria', de scifi-fantasy op scenario van Sytse Algera. Zijn nieuwste werk staat in StripGlossy nr. 1 (juni 2016), de 10-pagina strip 'Adjisaka'.

Als groot bewonderaar van het werk van Don Lawrence tekent/schildert hij in full colour. Logisch dat Apri als eerste favoriet een boek van de meester uit zijn kast heeft gehaald! Verder heeft hij nog een andere Engelse tekenaar gekozen, een stripbewerking van een Indiaas epos en een bijzonder martial arts-boek van een beroemd auteur uit zijn vaderland Indonesië. Eppo nr. 12 ligt tot 23 juni in de tijdschriftenwinkels en is ook te bestellen via de Eppo site.

Apri thuis in Indonesië, december 2015. Foto: Kahaerina Kusbiantoro. (NB: deze foto is niet gebruikt door Eppo.)

StripGlossy nr. 1 gelanceerd

Strips moeten weer zichtbaar worden in de winkelschappen is het credo van bladenman Seb van der Kaaden, die eerder met veel succes de Bommelglossy en de Jan Kruis Glossy uitgaf. Vanaf deze week is daar de StripGlossy bijgekomen, een kwartaalblad met 130 pagina's boordevol strips van binnen - en buitenlandse stripmakers, interviews en fotoreportages.

Actueel met Maaike Hartjes (Foto: Rolf Kruger, 2016)

Mijn bijdrage staat op pagina's 9 en 10, 'Actueel' met stripnieuwtjes en agenda. Deze rubriek ga ik voor elk nummer verzorgen.

Daan Jippes onthult StripGlossy 1 bij Studio Burgwal in Haarlem, 4 juni 2016. (Foto: Rob van Eijck)  

Daan Jippes (Twee voor thee, Havank, Disney strips) is voor dit eerste nummer de gasthoofdredacteur. Hij tekende ook het omslag plus een nieuwe Havank-strip als Danier. Als crimefighters onder elkaar deed hij een stevig vraaggesprek met Angela Schijf, bekend als de koppige rechercheur Eva van Dongen in de Nederlandse politieserie Flikken Maastricht.

Daan Jippes, Dick Matena en Martin Lodewijk met de StripGlossy (Foto: Studio Burgwal)

Andere striptekenaars die meewerkten zijn Dick Matena (met Kronkels en De Bommelmemoires), Martin Lodewijk, Kim Duchateau, Fred de Heij en Ger Apeldoorn (Llewelyn Fflint, een vroegere Pep strip die zij nieuw leven inblazen), Maarten Gerritsen, Frans Hasselaar, Apriyadi Kusbiantoro (beter bekend als Apri van de Lemuria-strip) met een 10-pagina strip in de traditie van Don Lawrence, Andrea Kruis, Jan van Haasteren, een hommagestrip van De Generaal door Vick Debergh en een voorpublicatie van De moordenaar van Lucky Luke door Matthieu Bonhomme. Last but not least presenteren Hercules en Valkema hun Elsje voor de verandering niet als klein meisje maar als volwassen vrouw!

Fragment uit Adjisaka van Apri voor StripGlossy 1

De strips worden afgewisseld met exclusieve interviews, rubrieken en smaakvolle fotoreportages (van fotograaf Peter Beemsterboer), allemaal in de stijl van een echte glossy! De lezer kan ook meedoen door te stemmen voor de beste tekenaar van een Strip Battle waar drie tekenaars tegen elkaar strijden met een 1-pagina strip. Het thema voor dit nummer is 'censuur'.

Seb van der Kaaden bij BNR Nieuwsradio (Foto: Peter Beemsterboer)

Luister hier naar een interview met StripGlossy-uitgever Seb van der Kaaden op 6 juni bij BNR Nieuwsradio. Een korte samenvatting: "Wij koppelen strips aan een verhaal. En ook door goede foto's van striptekenaars te maken zoals nu van Daan Jippes, de beste striptekenaar van Europa. Het gaat om de zichtbaarheid en vorm. Met de StripGlossy proberen wij een balans te bieden met niet alleen strips maar ook human interest."

StripGlossy nr. 1 ligt vanaf juni in de tijdschriftenwinkels voor 8,95 euro. Het blad verschijnt elke drie maanden en telt 130 pagina's. Abonneren kan via deze link waar tevens het nul-nummer te bestellen is. Volg de StripGlossy via Facebook.

Jean van Hamme kijkt terug op XIII

Op 22 juni verschijnt XIII 24: De erfenis van Jason MacLane door Youri Jigounov en Yves Sente. Het is het laatste album van de cyclus, maar nog niet van de reeks. De komende weken telt de stripnieuwssite Stripspeciaalzaak in dertien updates af naar de release van het album waarbij Jean van Hamme terugblikt op de eerste dertien albums van een van de grootste stripbestsellers van de laatste decennia. Ga voor wekelijkse nieuwe afleveringen naar deze link.

NB: op 12 mei jl. was ik op de burelen van Uitgeverij Dargaud in Brussel voor een interview met Jigounov en Sente. Niet wetende dat Van Hamme diezelfde ochtend ook zou komen om, als de supervisor van XIII, met de twee auteurs hun cyclus te gaan bespreken. Een mooie gelegenheid om ze alle drie op de foto te nemen!

Jigounov, Van Hamme en Sente. Copyright foto: Robin Schouten. Voor een hogere resolutie: incognito@comic.com

Stripdagen Haarlem - Beurs op 4 en 5 juni

Vandaag op 3 juni start het leukste stripevenement van Nederland, de Stripdagen Haarlem. Onder leiding van de nieuwe artistieke directeur Tonio van Vugt telt het stripfestival, dat om de twee jaar wordt georganiseerd en zijn eerste editie kende in 1992, nu tien dagen (van 3 t/m 12 juni). Belangrijkste reden hiervoor is dat de organisatie met twee dagen niet meer met de programmering uit de voeten kon. Nu is er bijvoorbeeld op dinsdag de Nederlandse première van de animatiefilm The Red Turtle van Oscar-winnaar Michael Dudok de Wit. Ook is er nu meer aandacht voor de expo's en is er een goed gevuld theater- en filmprogramma.

(Klik op de afbeeldingen voor een vergroting)

De beursdagen zijn komen weekend, op zaterdag 4 en zondag 5 juni op en rondom de Grote Markt en in de Philharmonie waar uitgevers en vele signerende stripauteurs te vinden zijn. Eregast op de Stripdagen Haarlem is de Franse striptekenaar Jean-Claude Mézières die zijn albums van Ravian en Laureline signeert op 4 en 5 juni aan de stand van Uitgeverij Sherpa in de Philharmonie. Beide dagen tussen 15.00 en 16.00 uur. Tickets voor alle signeersessies van Mézières (zaterdag én zondag) worden op zaterdag vanaf de opening van de beurs uitgegeven, met een maximum van 1 per persoon. Ook is er voor het publiek een mogelijkheid om deze invloedrijke sci-fi tekenaar vragen te stellen tijdens Michael Minneboo's Strip Talkshow op zondagmiddag van 13.00-15.00 uur. 

Traditiegetrouw zijn er tijdens de Haarlemse Stripdagen een aantal expo's te bezoeken. De hoofdtentoonstelling van deze editie is Underground in beeld - Van Pontiac tot Guthrie. Aan de hand van ‘Godfather van de Nederlandse underground’ Peter Pontiac wordt de undergroundstrip in Nederland en Vlaanderen belicht. Van het eerste undergroundblad in Nederland Metro naar tijdschriften als Aloha, Tante Leny Presenteert en Modern Papier, en via de punk naar fenomenen als Kamagurka en hedendaagse undergroundtekenaars als Charles Guthrie en Ibrahim R. Ineke. Van 3 juni t/m 3 juli in De Vishal, Grote Markt 20 in Haarlem.

Na het beursweekend is er nog veel meer te beleven op de Stripdagen Haarlem. Op donderdag 9 en vrijdag 10 juni is er een toneelvoorstelling over Jack Kirby, de legendarische tekenaar en bedenker van Captain America en vele andere superhelden, waaronder X-Men, The Avengers, Iron Man en The Hulk. The King and Me wordt beide dagen om 20.30 uur opgevoerd in de Toneelschuur in Haarlem en is geproduceerd door Ger Apeldoorn, bekend als schrijver van televisiereeksen als ‘t Zonnetje in Huis, Sam-Sam en S1ngle. Als groot stripkenner schrijft hij voor het stripblad Eppo de nieuwsrubriek Varia. Ook is hij jarenlang juryvoorzitter geweest van de Stripschapprijs en vertaler van superheldenstrips bij Juniorpress. 

Behalve in het beursweekend is tijdens de Stripdagen Haarlem ook de Pop-up Store (Anegang 4, zijstraat van de Grote Houtstraat) te bezoeken waar boeken, zeefdrukken, prenten en hebbedingetjes te koop zijn van een aantal striptekenaars. Daar staat ook het Stripbier met op het etiket de vrolijke Tania, ontworpen door Hanco Kolk. Hij ontfermde zich tevens over het affiche.

Stripdagen Haarlem 2016 wordt van 3 t/m 12 juni gehouden op diverse locaties in het centrum van de stad. Kijk voor alle expo's, beurzen, signerende stripauteurs, voorstellingen en workshops op de site www.stripdagenhaarlem.nl waar je tevens je eigen programma kunt samenstellen. Het programmaboekje is te vinden bij de Pop-up Store, stripwinkels en ook te downloaden.

Dagelijkse updates: www.facebook.com/StripdagenHRLM

Eppo 11 - Boekenkast van René Follet

René Follet in zijn atelier in Linkebeek, België op 21 februari 2016.

In Eppo nr. 11 staat van mij: De Boekenkast van René Follet. De Belgische grootmeester keert weer even terug in het stripblad waar hij van 1975-1982 de serie Steven Severijn voor tekende waarvoor de scenario's werden geschreven door Yvan Delporte, Jacques Stoquart en Gerard Soeteman. Daarnaast tekende Follet nog veel meer strips zoals Ivan Zoerin, De Zingari, Jan Kordaat, Edmund Bell (met twee scenario's van Martin Lodewijk), Terreur en Shelena. De vier boeken die de inmiddels 85-jarige Follet heeft gekozen zijn van auteurs die allemaal veel beweging in hun tekeningen hebben. Eppo nummer 11 ligt tot 9 juni in de tijdschriftenwinkels en is ook te bestellen is via de Eppo site. 

Copyright foto's: Robin Schouten (2016) Voor een hogere resolutie: incognito@comic.com