Marten en Willy glijden uit

Het is misschien spijkers op laag water zoeken, maar ik wil toch niet onvermeld laten dat soms je oog valt op een detail waarvan je denkt 'hoe komt dat daar nu zo terecht?' Neem nu het Bommelverhaal De maanblaffers van Marten Toonder uit De Bezige Bij-reeks en wel in de bundel Parbleu uit 1971. Op bladzijde 74 wordt Bommel gevankelijk weggevoerd, omdat hij een maanblaffer zou zijn, what ever that may be. Hij komt op het politiebureau terecht en dat wordt in het eerste plaatje duidelijk vanwege de tekst op de ronde luifel. Daar staat op wat het gebouw herbergt maar het is niet bijster duidelijk.

Je leest er nietsvermoedend overheen.

Op het derde plaatje van diezelfde bladzijde is het duidelijk wat er staat en je gelooft je ogen niet.

Bommel vrijgelaten uit het policebureau.

Er staat zwart op wit... police! Is dit een grap van Toonder die de voorschetsen van de strip altijd nakeek en desgewenst corrigeerde en vaak ook zelf de uiteindelijke resultaten inkte? Ach, nee... zo'n lolbroek was de man niet. Het is eerder een residu van een mij onbekende Engelse dan wel Franse uitgave waar police in beide gevallen, uiteraard, de politie wordt bedoeld.

Ik kon een oude catalogus inkijken die stripvorser Hans Matla ooit heeft samengesteld en daarin vond ik in elk geval de Franse variant Les Aboyeurs de la lune; Maanblaffers dus. Dit verhaal is van eind 1968 tot begin 1969 gepubliceerd in La Nouvelle République du Centre-Ouest. Wat is nu zo frappant aan deze constatering? De strip verscheen al in 1967 in een Nederlandse krant en werd inderdaad aangepast voor de buitenlandse markt zoals strip-amice Willem van Helden suggereerde. Dan is het wel heel frappant dat deze Franse publicatie de basis is geweest voor de oer-Hollandse Bezige Bij-uitgaven. Het bovenschrift is gewoon over het hoofd gezien of men heeft er zelfs niet naar gekeken. Waarom er geen gebruik is gemaakt van de oorspronkelijk versie is in bij 40 jaar uitgevers-nevelen gehuld… slordig hoor toen... Uitglijertjes dus.

Op bladzijde 75 zien we weer een Uitglijer, maar dan vermoedelijk gepleegd door een Rommeldamse architect, of de bouwer die materiaal te kort had. Zie de uitmonding van een regenpijp… gelieve die vanwege de situering te mijden bij regen.

  

Goed voor een kletsnatte kop.

Dat is goed begrepen want in het derde plaatje op dezelfde plek is de pijp helemaal weg...

Geen rare lozingen meer.

Ai,ai Willy.

Favoriet zijn de eerste Vlaamse verhalen van Willy Vandersteen die hij rond de figuren Suske en Wiske drapeerde. Beter is wellicht de zogenaamde blauwe (cover)reeks waar ook Het Spaanse spook toe gerekend wordt, zij het dat deze niet in kleur verscheen en ook geen blauw gekleurde kaft heeft. Juist deze S&W's leveren een totaal ander en boeiender verhaal op dan de rode reeks. De tekeningen zijn meer uitgewerkt, meer volwassen. Ook lopen Sidonia en Jerom het drietal niet voor de voeten en dat maakt het verhaal duidelijker omdat er minder personen de sfeer maken. Scheelt ook in de gags. Maar gags komen wel voor en dan is het Lambiek die deze voor zijn rekening neemt. Zo ook de grap met de wekker in De groene splinter en de hieraan onttrokken plaatjes van een 1e druk uit 1957. Hier is aangetoond dat Vandersteen het niet altijd even nauw nam met de zorgvuldigheid. Wat opvalt zijn de rollen papier op de kast links.

Let op de rollen op de kast.

Let dan ook op de rol op de ordners op de plank ernaast. Die rol is duidelijk ingezakt en ja, wij als Uitglijerzoekers letten op alles. Dan komt het volgende plaatje...

Magie in een handomdraai.

Inderdaad de rollen op de kast zijn weg. Ze zouden onder de tekstballon te zien zijn geweest. Zomaar niet meer meegetekend. Zijn niet weggepakt want het verhaal vraagt dat niet. Het wordt nog fraaier. Kijk maar naar het volgende plaatje en vergelijk deze met de eerste. 

De rol is anders van vorm.

Het is duidelijk, de vorm is anders en de omwikkeling van de rol ligt nu op een andere ordner. Er is duidelijk iemand aan het afstoffen geweest buiten beeld. Nu denkt iedereen dat elk plaatje in elke strip wordt afgezocht met een loep om de minste geringste afwijking aan deze rubriek toe te voegen, maar dat is niet het geval. Je gaat gewoon beter op details letten en dat gaat ongemerkt. Probeer maar eens een tijdje. Dat levert ons wellicht meer Uitglijers op. Zo kwam stripvriend Menno Barkema met de tip dat de kleur van de auto die Kuifje in Afrika gebruikt een andere is op de cover (zwart) dan in het album zelf (geel). Je ziet het pas als je het weet of iets dergelijks. Overigens is in deze rubriek vaker over de blauwe reeks geschreven. Zie daarvoor De Tartaarse helm met fietsende paters en revolvers in de 13e eeuw. (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog levert hij (on)regelmatig bijdragen met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Zijn bijdragen: 
Guus Slim: Kamerlid Piemel, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim: Bomaanslag in de bergen, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro, De Uitglijers van Eddy Paape, Dan Cooper, De Tartaarse helm (Jeugd Revue), Majesteitelijke Uitglijer, Fournier, Suske en Wiske en Dick Bos, Foute teksten bij onze wereldvermaarde held (Kuifje), Rik overleeft de kogels (Rik Ringers), Hoe geel is een bruine schoen ? (Ton en Tinneke), Je 1e druk Amoras: misschien geen volledige 1e druk, Jansen is de naam (Kuifje), Magda van Tilburg, Hergé als geweten van de wereld, Uitglijer over een Bommeljas, Uitglijer Paul Panter, Uitglijers Suske en Wiske, Jan Kordaat, Buck Danny, Links is niet rechts en andersom (Blake en Mortimer), De Vallei heeft foutjes (Blake en Mortimer), Poederdons in plaats van zwaard (Akim), Uitglijer Sirius door albumuitgave, De Uitglijer die geen Uitglijer is (Jacques Martin), Jerry en Valentin glijen uit (Jerry Spring en Kuifje), Kuifje - Uitglijers in zwart-wit edities, Uitglijer Robbedoes en Kwabbernoot, Vlaams of niet Vlaams en Dupuis glijdt weer eens uit (Jan Kordaat).

Eppo 19 - De boekenkast van Rutger Gret (Dutch Lucky Luke)

Rutger Gret wijst naar het stripfiguur waar hij sprekend op lijkt (Foto: Robin Schouten)

Nog even aandacht voor Eppo 19 met daarin De boekenkast van... Rutger Gret. Ook wel bekend als Dutch Lucky Luke waarmee hij al 3 jaar furore maakt op stripfestivals in Nederland en België. Rutgers grootste passie is nog altijd tekenen. In de StripGlossy staat zijn eigen strip, 'Rutger'. Kuifje, Asterix en Lucky Luke rekent Rutger tot zijn favorieten, evenals Sjors en Sjimmie van de Wiroja's (Wilbert Plijnaar, Robert van der Kroft en Jan van Die). Eppo nummer 19 ligt tot 1 oktober in de winkels, of los te bestellen via de Eppo site.

Eppo 19 (cover: Jesse van Muylwijck) met De boekenkast van Rutger Gret

Stripweekend Haarlem 2020 - 2 t/m 4 oktober

Illustratie: Erik de Graaf

In het weekend van 2 t/m 4 oktober 2020 organiseert Stripdagen Haarlem een mini-editie van het bekende stripfestival, dat eigenlijk in juni dit jaar zou plaatshebben maar is uitgesteld naar 2021 vanwege de coronapandemie. Stripweekend Haarlem 2020 is gewijd aan de onderdelen in de programmering die specifiek zijn verbonden aan dit jaar, zoals 75 jaar bevrijding en het 775-jarige bestaan van Haarlem. De andere onderdelen van de oorspronkelijke programmering, zoals het hoofdthema Wereldbouwers, de beurzen en andere activiteiten blijven op de rol voor volgend jaar.

Programmering Stripweekend Haarlem 2020: De Tweede Wereldoorlog in strips

In Platform voor Kunsten 37PK (Groot Heiligland 37, 2011 EP Haarlem) is van 2 t/m 11 oktober een tentoonstelling te zien van de graphic novels Scherven en Littekens van Erik de Graaf, waarin hij vertelt over de vriendschap tussen twee gewone mensen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog, deels gebaseerd op verhalen van zijn oma.

Van 2 t/m 4 oktober vindt het Graphic Novel Weekend plaats in het voormalige Slachthuis (Oorkondelaan 3, 2033 MN Haarlem). Tekenaars, illustratoren, schrijvers en vertegenwoordigers van andere kunstdisciplines werken samen om in een spannend experiment tot een mooi verhaal over de Spaarnestad te komen. Zij krijgen daarbij steun van de stadsarcheoloog van Haarlem. Het resultaat wordt op de 775e verjaardag van Haarlem aangeboden aan de burgemeester. Aanmelden kan tot woensdag 30 september via deze link. Bezoekers zijn welkom om een kijkje te nemen tijdens het maken.

Op vrijdagmiddag 2 oktober (14.30 - 15.30) reflecteert scheidend Stripmaker des Vaderlands  Margreet de Heer in de Bibliotheek Haarlem (Gasthuisstraat 32, 2011 XP Haarlem) op de afgelopen drie jaar waarin zij de Nederlandse stripwereld heeft vertegenwoordigd en het medium strip in de volle breedte heeft laten zien. Daarna wordt de nieuwe Stripmaker des Vaderlands geïntroduceerd. 

Om 16.00 uur wordt vervolgens de P. Hans Frankfurther Prijs 2020 uitgereikt aan Bas Schuddeboom en Kjell Knudde van Comiclopedia.

Op 4 oktober is er in het Patronaat (Zijlsingel 2, 2013 DN Haarlem) van 14-18 uur het congres 'De Tweede Wereldoorlog in strips'. Onder leiding van Kees Ribbens (NIOD) en Rik Spanjers (Universiteit van Utrecht) gaan een aantal stripauteurs onder meer dieper in op hoe zij de Tweede Wereldoorlog in beeld hebben gebracht. Aanwezig zijn Erik de Graaf, Aimée de Jongh, Peter van Dongen, Marga Altena en Brian Elstak. De aanwezige auteurs zullen hun werk na afloop signeren. Voor kaartjes klik hier.

Cover: Peter van Dongen

Ter gelegenheid van dit congres brengt Stripweekend Haarlem in samenwerking met Erik de Graaf het magazine Bevrijd! uit, met onder meer bijdragen van en interviews met Peter van Dongen (die ook de cover tekende), Emile Bravo, Aimée de Jongh, Eric Heuvel, Marga Altena en Brian Elstak, en Erik de Graaf zelf. Het voorwoord is geschreven door Adriaan van Dis. Het magazine kost € 5,00 en zal tijdens het Stripweekend Haarlem maar ook in de betere (strip)winkel te verkrijgen zijn.

Voor het congres 'De Tweede Wereldoorlog in strips' in het Patronaat zijn de volgende kaartjes te koop: een toegangsbewijs zonder exemplaar van Bevrijd! kost € 5,-, een toegangsbewijs mét exemplaar van Bevrijd! kost € 7,50, en speciaal voor verzamelaars is er een toegangsbewijs met exemplaar van Bevrijd! en een collectie prenten van diverse tekenaars verkrijgbaar voor € 15,-.

In verband met corona zullen diverse evenementen van Stripweekend Haarlem ook live worden uitgezonden via onder andere de Facebook-pagina van Stripdagen Haarlem.

Logo: Luuk Bode