Uitglijer over een getal

Grappig is dat er niet alleen stripuitglijers in stripverhalen zijn te vinden. Neem nu de roman Herinneringen van een Engelbewaarder van W.F. Hermans uit 1971. Op bladzijde 109 van de eerste druk is de hoofdpersoon Alberegt in gesprek met een zekere Erik en die zegt “Nou opper eens een idee. Tom Poes verzin een list”. Wat later zegt deze persoon: “Toch naar commissaris Bullebas gaan?” Wanneer je bedenkt dat deze scene zich afspeelt even voor de invasie van de Duitsers in 1940, zie je dat Hermans de plank misslaat of in elk geval een helderziend moment introduceert. Onze witte vriend is namelijk op 16 maart 1941 in druk in de Telegraaf verschenen, Bommel op 12 juli van dat jaar en de volprezen commissaris mag pas op 14 augustus zijn entree maken. Alle drie een goed jaar later dus dan het tijdstip waarover de schrijver vertelt. Ha! Hermans getackeld. Het zal niet waar zijn.

Maar ook degene die Uitglijers constateert en publiceert op Incognito Comics kan er een maken. Misschien! In deze Uitglijer uit 2018 roept Paul Panter zomaar een getal en we proberen dat te verklaren door het een Franse vervormde vloek te laten zijn; vingt et deux (twee en twintig) ofwel go... me. 

Paul vloekt? (klik op de afbeeldingen voor een vergroting)

Edoch. Mij werd gewezen op Stripspeciaalzaak - Weetje van de Week en wel nummer 247 ervan dat een andere getal-gedoe onder de aandacht brengt. Zowel in Asterix - De Galliër (blz. 41, eerste druk, Amsterdam Boek 1972) als in Robbedoes en Kwabbernoot - De Gorilla heeft het gedaan (blz. 26, eerste druk, Dupuis 1959) wordt het getal vijftien zomaar gebruikt. Ook in het Frans overigens. Let op... Kwabbernoot gebruikt dat getal als een man met een baard in beeld komt. Hier schijnt de verklaring in te zitten. 

Vijftien out of the blue. 

In de Gorilla wordt het getal niet verklaard, net zomin als bij Paul Panter, maar bij Asterix zien we wel iets dat het mysterie lijkt op te lossen. Na een mislukte toverdrank is de haargroei bij de Romeinen flink uit de hand gelopen. Het is voor de veroveraar een volslagen afgang. De gefrustreerde commandant gaat verhaal halen bij Asterix en krijgt het volgende voor zijn kiezen.

Vijftien is een spelletje... dat blijkt.

Ook hier is er een connectie tussen het getal 15 en een baard. Bovendien wordt er in het kader op een spel gezinspeeld. Nu is er op de genoemde Stripspeciaalzaak site een verklaring gegeven. Het is een spel dat kinderen vanaf 1950 blijkbaar volop speelden. Als je een baard zag riep je 15, en de volgende 30, en de volgende weer 45. Wie het eerst aan 45 kwam had gewonnen. Deze telling, zo zegt de site, was van toepassing op mannen met een kinbegroeiing. In zowel Robbedoes als bij Asterix is er sprake van baarden en het getal vijftien. En dan klopt de bewering aardig... maarrrr ...waarom 15? Volgens Stripspeciaalzaak is dat de telling van het tennisspel (45 is dan 40), maar dát lijkt mij erg sterk.

Er zijn meerdere redenen om te twijfelen aan die sporttelling. Tennis was een elitesport en velen hadden rond 1950 van dit spel gehoord, maar nooit gezien, nooit gespeeld, laat staan de gescoorde punten bijgehouden. Het lijkt daarom onwaarschijnlijk dat kinderen tellen à la tennis gingen hanteren. Veel te ingewikkeld. Een, twee, drie ligt toch veel meer voor de hand? Eerder lijkt het er op dat jongetjes (en toch ook meisjes veronderstel ik) winnaar waren als ze de eerste vijftien baarden hadden gezien. De theorie gaat ook mank als je goed naar het plaatje voor de geestelijke ontploffing van de commandant kijkt. De kleine Galliër zit in dat plaatje al op de 3450 (230 x 15, dat klopt). Hiermee komt de theorie van het tennis-tellen op losse schroeven te staan. Of Goscinny en Uderzo hebben het spel naar hun hand gezet en zijn voor het effect doorgegaan met tellen. Terecht staat ook in Weetje van de Week #247, waarin de verklaring gevonden werd, dat je inderdaad wel zelf de regels van te voren moest maken zodat je het spel helemaal naar je eigen hand kunt zetten. Precies zoals Asterix dat blijkbaar doet. 

En dat geldt niet alleen voor het tellen. Ook voor de voorwerpen kun je variëren tot je een ons weegt; roodharige vrouwen, een barst in een raam of deuken in auto's kan allemaal, alleen verandert de naam van het spel niet; 15. En zo kan het ook over agenten gaan zoals bij Paul Panter. Je geeft gewoon met een getal een opvallende hoeveelheid aan. Geen 22 agenten, maar weer die agenten; veel dus en vaak. Geloofwaardig? Hm. Het blijft een theorie en vingt et deux nog aan toe... zo lijk ik aan een Uitglijer te ontsnappen. Tja, ik ben Hermans niet. (HvK)

Met dank aan Menno Barkema van de Leidse Stripshop voor de tip.

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog levert hij (on)regelmatig bijdragen met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Zijn bijdragen: 
Guus Slim: Kamerlid Piemel, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim: Bomaanslag in de bergen, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro, De Uitglijers van Eddy Paape, Dan Cooper, De Tartaarse helm (Jeugd Revue), Majesteitelijke Uitglijer, Fournier, Suske en Wiske en Dick Bos, Foute teksten bij onze wereldvermaarde held (Kuifje), Rik overleeft de kogels (Rik Ringers), Hoe geel is een bruine schoen ? (Ton en Tinneke), Je 1e druk Amoras: misschien geen volledige 1e druk, Jansen is de naam (Kuifje), Magda van Tilburg, Hergé als geweten van de wereld, Uitglijer over een Bommeljas, Uitglijer Paul Panter, Uitglijers Suske en Wiske, Jan Kordaat, Buck Danny, Links is niet rechts en andersom (Blake en Mortimer), De Vallei heeft foutjes (Blake en Mortimer), Poederdons in plaats van zwaard (Akim), Uitglijer Sirius door albumuitgave, De Uitglijer die geen Uitglijer is (Jacques Martin), Jerry en Valentin glijen uit (Jerry Spring en Kuifje), Kuifje - Uitglijers in zwart-wit edities, Uitglijer Robbedoes en Kwabbernoot, Vlaams of niet Vlaams, Dupuis glijdt weer eens uit (Jan Kordaat), Marten en Willy glijden uit, Bazooka Joe en Uitglijer van jewelste? (75 beste Suske en Wiskes)

Hommages Albert Uderzo

François Boucq - salut Albert !

De Franse striptekenaar Albert Uderzo overleed op 24 maart 2020 zoals inmiddels algemeen bekend is. Helaas heb ik nooit de gelegenheid gehad om de wereldberoemde tekenaar van Asterix te ontmoeten. Wel ben ik de laatste jaren bezig geweest om een interview met hem trachten te regelen (voor de Eppo en de StripGlossy), maar helaas werd hij zodanig afgeschermd alsof het de president van Frankrijk betrof. Uiteraard telde ook zijn hoge leeftijd daarbij mee. Uderzo is 92 jaar geworden.
Op Stripspeciaalzaak kun je een In Memoriam lezen met allerlei interessante feiten, weetjes en linken over Uderzo's leven, carrière en zestig jaar Asterix.

Ken Broeders

Ik heb hoe dan ook hele goede herinneringen aan zijn strips, en met name natuurlijk Asterix, dat met 380 miljoen albums een van de best verkochte stripreeksen aller tijden is. Zoals zovelen van mijn leeftijd groeide ik vanaf de jaren zeventig op met Asterix en de fantastische verhalen die René Goscinny ervoor schreef. Boeken zoals De ziener, De koperen ketel en De Helvetiërs behoren nog steeds tot mijn favorieten. Maar eigenlijk zijn alle Goscinny verhalen voor Asterix heel bijzonder vanwege de intelligente humor en het levendige tekenwerk van Uderzo, dat daar altijd naadloos op aansloot. Waarschijnlijk vormden ze het beste stripduo ooit. Goscinny bracht ongetwijfeld het beste in Uderzo naar boven als tekenaar. En dat was heel veel.

De tekening die Uderzo in 2015 maakte voor Charlie Hebdo en nu toepasselijk is bij zijn overlijden.

Het nieuws van Uderzo's dood bleek, zoals te verwachten was, vele striptekenaars te inspireren om pardoes een hommage te tekenen, want wie is er nu niet met Asterix opgegroeid (en ook met andere Uderzo strips zoals Hoempa Pa en Tanguy en Laverdure)? De reacties op het overlijden van de legendarische tekenaar waren sowieso overweldigend.

Een aantal van die spontane Uderzo hommages op Facebook (met opvallend veel Obelixen) heb ik hierbij verzameld. Met dank uiteraard aan de betreffende stripauteurs. En ook zeg ik: bedankt meneer Uderzo voor de vele, vele uren leesplezier!

Pieter Hogenbirk

Félix Meynet

Rob Derks

 Stedho (Steven Dhondt)

Eppo 4-FREE - Gratis strips!

Eppo 4-FREE #1 met Elsje (Valkema en Hercules)

In deze vreemde tijden zitten we noodgedwongen thuis vanwege de coronacrisis. Gelukkig is er nu ook tijd om wat meer strips te lezen. Daarom is Eppo Stripblad een initiatief gestart om naast het tweewekelijkse blad ook nog wat extra's te bieden: Eppo 4-FREE.

Eppo zal de komende vier weken uit haar archief putten van meer dan 14.000 pagina's en daaruit een selectie maken van de beste strips en artikelen vanaf 2009, aangevuld met strips die nog niet eerder in het blad zijn verschenen (zoals Snippers van Aimée de Jongh).
Om de dag verschijnt er een Eppo 4-FREE met 36 pagina's die je op je computer, tablet of telefoon kunt lezen. Deze Eppo is gratis voor iedereen die van strips houdt. Je hoeft je alleen maar te abonneren via een inschrijflink op de site van Uitgeverij L. Je krijgt dan elke twee dagen (behalve in het weekend) de Eppo 4-FREE in je mailbox.

Inmiddels staan er drie nummers van Eppo 4-FREE online met ook oude afleveringen van De boekenkast van..., de rubriek die ik sinds 2009 voor Eppo schrijf. Ik zet ze op een rijtje met linken naar de nummers.
In nummer 1 staat De boekenkast van... Gerrit de Jager (uit Eppo 1, 2014), nummer 2 heeft De boekenkast van... Toon van Driel (uit Eppo 14, 2010) en nummer 3 wordt opgevrolijkt met De boekenkast van... Remco Polman (uit Eppo 24, 2012). Veel leesplezier. En blijf gezond.

Eppo 4-FREE #3 met op de cover Asterix (I.M. Uderzo)

StripGlossy 14 - Interview Achdé

Achdé poserend in Amsterdam, mei 2019 (Foto: Peter Beemsterboer)

In StripGlossy #14 (sept. 2019) staat van mij een interview met Achdé, de tekenaar van Lucky Luke en Kid Lucky. In het 7-pagina artikel vertelt de Fransman openhartig over zijn wonderbaarlijke stripcarrière, zijn helden Morris en Uderzo en de strip die zijn leven zo veranderd heeft.

Peter Beemsterboer maakte de mooie foto's. Hierboven een voorproefje.

StripGlossy #14 staat in het teken van 60 jaar Asterix waarvoor Peter de Wit een speciale cover tekende. Het nummer ligt in alle tijdschriftenwinkels en is ook te bestellen via de website van StripGlossy.

Eppo 12 - De boekenkast van Hajo de Reijger

Hajo de Reijger thuis in Haarlem, 27 januari 2019. (Foto: Robin Schouten)

In Eppo nr. 12 staat van mij De boekenkast van... Hajo de Reiger. In het dagelijkse leven maakt hij cartoons voor onder andere NRC Handelsblad en nrc.next. Als uitstapje tekende hij het Agent 327 verhaaltje ‘Dossier Biertegoed’ (Eppo 18, 2018) op scenario van  Peter van Leersum. Tijdens de afgelopen Stripdagen in Utrecht werd het Agent album ‘Hulde aan de Jubilaris’ gepresenteerd en ook Hajo was daar bij. Als favorieten voor de rubriek koos hij voor albums van Jim Woodring, Brecht Evens, Blutch en Typex. Eppo nr. 12 ligt tot 27 juni in de winkels en is ook via de Eppo site te bestellen.

Op 9 december 2016 was Hajo te gast bij het tv-programma De Wereld Draait Door vanwege het overlijden van de cartoonist Peter van Straaten. Bekijk het fragment hier terug.

Eppo nr 12, 2019 met een Asterix cover + De boekenkast van Hajo de Reijger

Eppo 14 - Boekenkast Frits van der Heide

In stripblad Eppo nummer 14 (2014) staat van mij De Boekenkast van Frits van der Heide. In 1975-1981 was hij de hoofdredacteur van Eppo. Hij is de vaste vertaler van Asterix, Leonardo in Eppo en vele andere strips. 

Van der Heide koos voor vier stripboeken die hij heeft gelezen in zijn jeugd, studententijd en heeft leren kennen door zijn vertaalwerk. Eppo nummer 14 ligt tot 24 juli in de tijdschriftenwinkels en is te bestellen via de Eppo site. 

Van der Heide bij herinneringen uit zijn tijd als hoofdredacteur van Eppo (1975-1981)  Foto's: Robin Schouten

Afgelopen maart ontving Frits van der Heide op De Stripdagen in Gorinchem De Bulletje en Boonestaak Schaal 2014 wegens zijn grote verdiensten voor de Nederlandse strip.

NB: Foto's alleen gebruiken met toestemming. Indien gewenst stuur ik een hogere resolutie. Contact via incognito@comic.com

Eppo 24: interview met Asterix-tekenaar Didier Conrad

In stripblad Eppo nr. 24 staat een interview met Didier Conrad, de nieuwe tekenaar van Asterix. Ik sprak hem op 1 november op de Boekenbeurs in Antwerpen over Asterix bij de Picten, Albert Uderzo, zijn honorarium en zijn toekomstplannen. Eppo nr. 24 ligt tot 12 december in de winkel en is ook te bestellen. 

Een Asterix album verschijnt niet zo vaak, maar eind oktober was het weer zover met een ouderwets reisavontuur, Asterix bij de Picten. Dit is misschien wel de leukste en beste Asterix van de afgelopen 20 jaar! Wie houdt er nu niet van onze Gallische vrienden die zich door toverdrank en de nodige slimheid al decennia lang staande weten te houden tegen de Romeinse overheersers? In stripweekblad Pep kon Nederland voor het eerst kennismaken met de komische verhalen van de onoverwinnelijke kleine Galliër en zijn vriend Obelix, die vol met dubbele bodems en knipoogjes zitten naar de hedendaagse tijd. Al snel was er ook een zekere Nederlandse inbreng. Daan Jippes (de virtuoze tekenaar van Bernard Voorzichtig) heeft voor Pep in de jaren 1960 een aantal legendarische Asterix covers gemaakt die door stripfans nog altijd worden gekoesterd. Kijk hier eens voor drie voorbeelden. 

Didier Conrad signeert Asterix bij de Picten in Antwerpen.

Na het overlijden van de geniale scenarist René Goscinny in 1977 is tekenaar Albert Uderzo alleen verder gegaan met de strip. Het is gebleken dat zijn grootste kwaliteit vooral in het tekenenwerk ligt, en dat een goed Asterix scenario schrijven wel even iets anders is. Dat maakte niets uit voor de populariteit van de strip want elk nieuw Asterix album vliegt nog steeds met miljoenen exemplaren over de toonbank. Uderzo, inmiddels 86 jaar, doet het nu wat rustiger aan en voor het eerst sinds 1959 kent Asterix een nieuw stripduo: scenarist Jean-Yves Ferri en tekenaar Didier Conrad. Asterix gaat een mooie toekomst tegemoet. 

(Foto's : Robin Schouten, 2013)

NB: Foto's van deze blog, gemaakt door Robin Schouten, alleen gebruiken met toestemming. Indien gewenst wordt een hogere resolutie gestuurd. Contact: incognito@comic.com 

Eppo 24: De Boekenkast van Remco Polman

In stripblad Eppo nr. 24 staat van mij: De Boekenkast van Remco Polman. Hij staat sinds 2012 in Eppo met de middeleeuwse gagstrip Floris van Dondermonde en is ook medewerker van de animatiestudio Mooves. Sinds 2003 schrijft en tekent hij mee aan Dirkjan, de bekende strip van Mark Retera. Dirkjan: De foto & De mandarijn is een van de vier stripboeken die Remco heeft gekozen voor de Boekenkast, samen met Bone, Gemma Bovery en een album van Asterix. Je leest het in Eppo nr. 24, in de winkel tot 13 december 2012 en ook te bestellen via de website van stripblad Eppo.
(Alle foto's zijn gemaakt op 20 april 2012 - klik erop voor een groter formaat)

Remco Polman voor zijn boekenkast met Dirkjan. Deze foto staat gedeeltelijk in Eppo nr. 24, 2012.
 (foto Robin Schouten)

Remco maakte met animatiestudio Mooves de tekenfilm Dirkjan Heerst! - zie affiche op deur. (foto Robin Schouten)

Remco voor Mooves in april 2012, inmiddels verhuisd naar een andere locatie in Amsterdam. (foto Robin Schouten)

Remco Polman tekent Floris van Dondermonde, de middeleeuwse gagstrip die sinds nummer 3, 2012 in Eppo staat. (foto Robin Schouten)

Floris van Dondermonde afl. 26 (Eppo nr. 16, 2012) van Remco Polman.

Daan Jippes originelen

Op de site van Galerie Laqua zijn originele strippagina's en tekeningen te koop van Europese en Amerikaanse striptekenaars. Ook van de Nederlandse striptekenaar Daan Jippes die bekend werd door het album Bernard Voorzichtig: Twee voor thee (scenario: Martin Lodewijk), zijn vele strips voor Disney (in navolging van Duck-tekenaar Carl Barks) en zijn recente stripserie Havank onder het pseudoniem Danier. Jippes staat er om bekend dat hij vele stijlen kan imiteren. Onderstaande originelen van Jippes zijn te koop via deze link
(klik op de afbeeldingen voor een groter formaat)

Hierboven en de twee tekeningen eronder: Karakterstudies voor de strip Bernard Voorzichtig (1968). Het verhaal Twee voor thee zou in 1972 in het stripweekblad Pep worden gepubliceerd. In 1973 volgde het album en staat sindsdien bekend als een Nederlandse stripklassieker, mede door de virtuoze tekeningen van Jippes.

Bernard Voorzichtig (1968)

Siebe Sibbe, de metgezel van Bernard Voorzichtig.

Jippes tekende in 1981 twee Asterix pagina's op tekst van Lo Hartog van Banda, waaronder deze. Het zou een 32 pagina verhaal worden en was bedoeld voor een maandelijks Asterix magazine, dat nooit van de grond is gekomen.

Het stripweekblad Pep maakte eind jaren zestig regelmatig gebruik van het magistrale tekentalent van Jippes voor speciale covers van Rik Ringers, Iznogoedh en Asterix. Jippes tekende deze Asterix cover voor Pep nummer 47, 1968.