Jerom evolutie in S&W en foutje bij Duck

Je ziet pas als het opvalt. Behalve dat Jerom zijn naam, evenals die van het popje van Wiske en tante Sidonia veranderingen heeft moeten doorstaan, moest ook zijn outfit er aan geloven. In het Suske en Wiske album De snorrende snor (1957) is de menselijke krachtbron aanvankelijk nog steeds gekleed in dat armoedige voorschootje. Dat je, mocht dat aan de orde zijn, je dochter of vrouw/vriendin van haar lijf zou verordonneren om haar decenter de deur uit te laten gaan. De hele familie Suske en Wiske vindt het blijkbaar geen issue dat de held in elf avonturen met het schaamlapje loopt. Behalve dan deels in De spokenjagers (1956) waarin hij vanwege zijn werk als butler in een livrei ronddobbert en zelfs in de nacht een pyjama aan heeft.

Jerom nog kortgerokt. Hierna verandert het kledingstuk.

Op bladzijde acht, vierde plaatje van De snorrende snor is Jerom nog steeds gekleed in dat achterlijke voddendoekje, dat op Wikipedia een berenvel wordt genoemd. Maar dat is dan ook de laatste keer. Alles evolueert ras bij onze vrienden en acht pagina's verder, op bladzijde zestien dus, eerste plaatje heeft de sterke man plotseling een broek aan... en zo blijft het. De reden van de omslag is ons bekend. Willy Vandersteen kreeg brieven van lezers die de onbehouwenheid van de knul blijkbaar niet humorvol vonden en de bosmens erg laag aansloegen. Zo ook de bijhorende outfit blijkbaar. Vandersteen heeft Jerom laten evolueren tot een netter persoon dan de bonkige aapmens die hij was. En die letterlijk en figuurlijk nauwelijks met meer dan twee woorden sprak. 

Jerom heeft plotseling een broek aan.

Het wordt nog erger, als je daar van wilt spreken. In het opvolgende album De stemmenrover (1957), bladzijde vijf het zevende plaatje, is Jerom zo ver geëvolueerd dat hij op een bankdirecteur is gaan lijken. Toen nog een respectabel beroep. Hiermee mag Jerom meedoen aan de echte wereld en daarmee wordt het figuur als sidekick moeilijker te plaatsen. Hij manifesteert zich steeds vaker als een normaal mens dat absurd sterk is, waardoor het verhaal vaak 'geweld' wordt aangedaan; de avonturen slaan dus dood door zijn overweldigende kracht. Weg uit deze familie zoals in het solo album Jeromba de Griek (1966) waar de familie op hun beurt de sidekick is, of zijn voortdurende excuus om op vakantie te zijn of dat werk hem wegroept doet de verhalen meer dan goed. Zo zit hij menig scenario dan ook niet meer in de weg. Het trouwe viertal kan eindelijk weer echte avonturen beleven zonder die oervervelende superkrachtdadige oplossingen. 

En natuurlijk is er naast het parkeren uit het rode reeksverhaal ook de eigen Jerom serie. In Het geheim van Brokkelsteen (1962) als eerste verhaal kan hij zich al ten volle uitleven. Zij het dat hij hier wel, nota bene door Sidonia, naar school wordt gestuurd om betere manieren te ontwikkelen. Tenslotte wordt hij nog wat deftiger door hem ballerig Jeroen te noemen in plaats van dat Jerom waarmee hij in De dolle musketiers (1953) werd gedoopt. Zeg nu niet dat Willy niet zijn best heeft gedaan om van Jerom een nette kerel te maken. Met dank aan de verbolgen brievenschrijvers.  

De totale metamorfose binnen twee albums.

We glijden uit in Japan of nee in Afrika... of nee...

Minder fortuinlijk lijkt het de helden te vergaan in het genoemde album De snorrende snor waarin de opa van Suske en Wiske een behoorlijke rol speelt. In elk geval worden Jerom en Lambik ontvoerd door een leider van de planeet Fiksion (fiction?) die in wezen Barabas blijkt te zijn, maar dit terzijde. Waar gaan de ontvoerden naar toe? Naar het Verre Oosten en naar een woestijn. Dat zou dan de Gobi moeten zijn die uit 1,3 miljoen km2 zand bestaat en nabij China ligt.

De reis gaat naar het Verre Oosten.

Opa Snor heeft het nieuws gehoord toen hij de raket binnendrong waarmee de ontvoerder en de ontvoerden zich op weg bevinden. Door een manoeuvre van de raket komt Snor ten val, zweeft door het luchtruim en wordt opgevangen door de Gyronef. Daar vertelt hij dat men naar… Afrika gaat.

Het doel lijkt veranderd.

Nu is er veel voor te zeggen dat een oudere heer na zo'n avontuur werelddelen door elkaar gaat halen, maar wat schetst onze verbazing. Na een lange trip landt de Gyronef aan de Arabische grens. Nu is er niet alleen sprake van Arabië, maar zelfs ook van een negerdorpje. In het Verre Oosten wonen vele volkeren maar daar hoort niet een dergelijk omschreven donker gekleurd persoon bij. Later in het verhaal ontmoeten we daadwerkelijk de negroïde mens. Dus ze zijn in het Nabije Zuiden geland, niks Verre Oosten.

Niks geen Verre Oosten.

Hoe nu zo'n fout er in kan slopen is misschien te verklaren aan de hand van het volgende: Willy Vandersteen was al druk bezig met het eerstvolgende Suske en Wiske avontuur en dat is De stemmenrover. Maakte de tekenaar gebruik van de persoon van Fiksion om de man in de zwarte mantel Komikio (dé stemmenrover) uit dat opvolgende album vorm te geven?

De Stemmenrover Komikio als kopie van de leider van Fiksion uit De snorrende snor?  

De man van Fiksion uit De snorrende snor stond model voor Komikio uit De stemmenrover?

  

Vandersteen had vermoedelijk de later in beeld komende Komikio in zijn hoofd toen hij de leider van Fiksion zijn verdere avontuur liet beleven en gaf zo het Verre Oosten op dat goed past bij de Stemmenrover uit Japan. Ik weet niet of hij aan meerdere verhalen tegelijk werkte, maar het zou dus een verklaring kunnen zijn voor de Uitglijer. Frappant is het in elk geval wel.

Maarrrrrrr, wat schetst onze hoogste verbazing? De uitgeverij of de studio hebben deze rarigheid zelf in gezien en zelfs gecorrigeerd. Althans, in de kleurenversie van 1971!

Het Verre Zuiden is best passend

Het is werkelijk de eerste keer dat een Uitglijer is gecorrigeerd. In al de jaren dat de Uitglijers bij IC verschijnt is dat nog niet eerder voorgekomen. We kunnen nu nog zeuren of de zuidelijke rand van de Sahara als 'ver' moet worden bestempeld. Maar in het toenmalige tijdsgewricht was dat wellicht verder dan we nu vinden als we voor een luttele munt er naar toe kunnen vliegen. Deze correctie  maakt veel goed zoals de mislukte poging een nieuwe 'blauwe' Suske en Wiske, De sonometer (2020) te lanceren. Een Uitglijer op zich, maar in elk geval is hiermee deze Uitglijer van de baan.

Woudlopertjes zouden meer woud moeten lopen

Ik leende van de buurjongen een jaargang Donald Duck om al lezend de drukte van de dag van mij af te schudden. Ik werd in nummer 46 van 1999 echter onaangenaam getroffen door een grove fout die niet had mogen voorkomen in het toch wel wat educatieve stripblad dat Donald Duck zou zijn. In het verhaal De verloren goudzak is Dagobert op zoek naar een zak die hij aan een tak had gehangen met daarin goudkorrels. Hij moest vluchten voor hongerige wolven, liet de zak achter en kon de plek waar hij die had opgehangen niet meer terugvinden. So far, so bad. De rijkaard had continue gezocht naar de tak op de hoogte waarop hij het nog steeds vermoedde, maar Kwek (of een van de andere twee kuikens) attendeerde zijn oudoom, de oude woerd, op zijn denkfout.

De hoogte wordt aangeduid en Kwek(?) corrigeert Dagobert verkeerd.

De grap is dat als een boom groeit, een tak niet hoger komt. De boom wordt onderop alleen maar dikker en zo ook de tak, maar verplaatsen ho maar. Dat is de reden waarom hartjes en namen in bomen gekerfd nooit de hoogte in gaan, maar alleen maar vervagen door het dikker worden van die boom. Het is toch nota bene een woudloper die vermoedelijk zijn woudlopersgids niet bij zich had en daarom zulke onwaarheden debiteert... het joch is volledig verloren zonder de Powellbijbel. Een behoorlijk Uitglijertje vinden we. 

Met dank aan Menno Barkema van stripwinkel Mevrouw Kern / De Leidse Stripshop voor het lenen van De stemmenrover uit 1971 voor een vergelijk en een scan.  (HvK)

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog levert hij (on)regelmatig bijdragen met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Zijn bijdragen: 
Guus Slim: Kamerlid Piemel, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim: Bomaanslag in de bergen, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro, De Uitglijers van Eddy Paape, Dan Cooper, De Tartaarse helm (Jeugd Revue), Majesteitelijke Uitglijer, Fournier, Suske en Wiske en Dick Bos, Foute teksten bij onze wereldvermaarde held (Kuifje), Rik overleeft de kogels (Rik Ringers), Hoe geel is een bruine schoen ? (Ton en Tinneke), Je 1e druk Amoras: misschien geen volledige 1e druk, Jansen is de naam (Kuifje), Magda van Tilburg, Hergé als geweten van de wereld, Uitglijer over een Bommeljas, Uitglijer Paul Panter, Uitglijers Suske en Wiske, Jan Kordaat, Buck Danny, Links is niet rechts en andersom (Blake en Mortimer), De Vallei heeft foutjes (Blake en Mortimer), Poederdons in plaats van zwaard (Akim), Uitglijer Sirius door albumuitgave, De Uitglijer die geen Uitglijer is (Jacques Martin), Jerry en Valentin glijen uit (Jerry Spring en Kuifje), Kuifje - Uitglijers in zwart-wit edities, Uitglijer Robbedoes en Kwabbernoot, Vlaams of niet Vlaams, Dupuis glijdt weer eens uit (Jan Kordaat), Marten en Willy glijden uit, Bazooka Joe, Uitglijer van jewelste? (75 beste Suske en Wiskes), Uitglijer over een getal, Giftige Anaconda's en omgekeerde grap en Uitglijers in Arman en Ilva, Kuifje en Suske en Wiske.