Foto's Stripfestival Breda 2022 (deel 3)

Henk Kuijpers (Franka)

Nog maar eens wat foto's die Erwin Suvaal nam tijdens Stripfestival Breda in het Chassé Theater op zaterdag 15 oktober 2022.  

Kim Duchateau (Esther Verkest)

Marc Wasterlain signeerde zijn Dokter Zwitser en Sarah Spits albums bij uitgeverij Arcadia.

Marq van Broekhoven was er ook weer, als striptekenaar en als quizmaster Willy Vanderstrip. 

De stand van Stripschrift (het oudste stripinformatieblad) met Teus de Kruijf, Willem Naber, Rik Sanders en Ton Schuringa, inmiddels de uitgever. Heel wat jaren stripkennis bij elkaar.

Foto's Stripfestival Breda 2022 (deel 2)

 

Jan Vriends signeert zijn Roos Vink albums. De strip staat in de Tina.

Deel 2 van een foto-impressie van Stripfestival Breda 2022 in het Chassé Theater. Alle foto's zijn genomen door tekenaar, ontwerper en fotograaf Erwin Suvaal op zaterdag 15 oktober 2022. 

Hans van Oudenaerden, Wilfred Ottenheijm en een stukje van Remco Polman.

Aloys Oosterwijk (Cor Morelli, Willem's Wereld)

Maarten Gerritsen (Donald Duck, Jan, Jans en de kinderen)

Arboris-uitgever Hans van den Boom en striptekenaar Peter Nuyten (Apache Junction, Metro 2033)

Foto's Stripfestival Breda 2022 (deel 1)

Hanco Kolk & Peter de Wit signeren bij de Eppo stand.

Deel 1 van een foto-impressie van Stripfestival Breda 2022 in het Chassé Theater. Alle foto's zijn genomen door Erwin Suvaal op zaterdag 15 oktober 2022. Deel 2 volgt spoedig. 

Hans van Oudenaerden, Wilfred Ottenheijm, Remco Polman en Gerard Leever.

Henk Kuijpers.

Rutger Gret, alias Dutch Lucky Luke.

Hanco Kolk en achter hem Coco Ouwerkerk. Hanco was een van Coco's docenten bij de opleiding Comicdesign aan de Artez Kunstschool in Zwolle.

Uitglijers roken in strips & Jerom

Rookpropaganda in de jaren 1950 en 1960, en Jerom duikt op in een zeer oud S & W verhaal voor hij er werkelijk was.

We hebben veel vaker zaken aangetoond in stripverhalen die niet kloppen en noemen ze Uitglijers. Dit onderstaande is geen Uitglijer in die zin. Het gaat over roken in de strips. Ook dat is een uitglijer omdat je kinderen er niet mee moet confronteren. Maar het gebeurt volop; zo paft Lambik er op los met een pijp, Haddock idem en Bommel weet er ook raad mee. Bij Buck Danny gaan de wat meer ordinaire sigaretten rond. Vlinder, de klunzige assistent van Guus Slim, kan niet buiten zijn saffie en Lucky Luke laat zelfs zien hoe je kruimelige tabak tot sigaret rolt... kortom een hoop rook in de stroken. Gezegd moet worden dat ik de Ducks en cs. daarmee niet heb kunnen betrappen, maar dat is een werkelijk uitzondering. Ok, ok... Bruintje Beer ook niet.   

Als voorbeeld van deze aanbevelende gewoonte, nemen we de Toonderstudio's. Dit komt uit de bijlage van Stipschrift nummer 12 uit 1969 waarin het krantenverhaal 'Koning Hollewijn en de mensenhater' van negen jaar ervoor nog eens werd gepubliceerd. Wij wijzen op het genuttigde genot...

De gewoonte.

Al swingend roken.

Je wordt gefêteerd.

De mensenhater himself om maar bij dit voorbeeld te blijven van deze herdruk, rookt zelfs continu, jongeren roken tijdens het dansen en Wiebeline Wip, het tienermeisje met de grote ogen en paardenstaart, is er ook niet vies van gezien het laatste plaatje. Gezelligheid kent geen rookweigeraars luidt het adagium. De dampen trekken van het ene plaatje naar het ander. Daar zou nu een halve opstand van komen. Roken is tegenwoordig uit! 

Om eens een ander genre van entertainment aan te halen, werd er in films ook niet afgezien van het gepaf. De wereldberoemde filmster en lieveling van vele vrouwen Humphrey Bogart zou een schok te weeg brengen als hij zonder rokende tabak in de bioscoop verscheen. En wat te denken van zijn latere Franse tegenhanger en medeschoorsteen van het witte doek, Michel Picolli (en trouwens vele en vele anderen). Picolli werd ondanks zijn enorme gepaf toch 94 jaar. Bogart werd maar 57 en leed aan keelkanker, maar dit terzijde.  

Bogart rond de Tweede Wereldoorlog als rokende held.

Roken was overigens in alle entertainment te beleven en was niet alleen exclusief voor film of strip. Ook op de televisie werd volop de asbak gevuld tijdens praatshows. Nog net niet bij het nieuwslezen, maar dat is dan ook nipt. De strip is dus niet inclusief in deze. 

Roken is anno nu helemaal gebannen uit de negende kunst. Of het moet een grafic novel zijn waar de duistere kant van de personages nog wel eens te voorschijn wil komen. Nu is een kwart van de bevolking nog hooked, maar dat was ooit 95 procent. We hebben niet de illusie dat het weglaten van tabak uit de stroken tot die daling heeft bijgedragen, maar andersom lijkt ons wel plausibel. “Kijk Bommel rookt toch ook en Lucky Luke”. Helemaal weg zal het niet zijn. In de herdrukken blijft het voortleven. Hertekenen zou de authenticiteit onevenredig aantasten. Misschien helaas, maar beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Menigeen zal daardoor nu niet meer naar de sigaretten gaan grijpen. 

Jerom niet op zijn plaats

Last but not least duiken we in 'De mottenvanger', een oud Suske & Wiske-verhaal dat speelde in de periode dat de pubers met Lambik en Sidonie (zo heet zij oorspronkelijk) feitelijk nog maar een paar jaar de stripbladzijden betraden. 

Het is het twaalfde verhaal. Deze werd gepubliceerd in de krant op 8 december 1948. Het eindigt als de geest van de geest de geest geeft. Let op. Onderstaande eerste strook is niet het einde zoals we gewend zijn uit het album. Hier is de trip met de raket weggelaten. Die raket is essentieel voor de stelling die we gaan aanhangen en is gewoon een aardige illustratie dat niet elk einde hetzelfde is. 

Laatste strook uit De Stem met verklarend onderschrift waarin de Mottenvanger verdwijnt en de raket achterwege blijft. Unieke combi van ballonnen en onderschrift.

Citaat: “Daar staan Suske en Wiske, Tante Sidonie en Lambik bij een hoopje as op de maan. En verderop feesten de maanbewoners . Het wordt tijd om naar aarde terug te keren”. Aldus het einde in De Stem van 17 november 1950, maar dat is dus niet identiek aan de druk van de Vlaamse kranten eerder. Dat is andere koffie zoals aan onderstaande scan is te zien.

De krantenversie die tijdens de verschijning anderhalf jaar eerder in o.a. De Standaard verscheen. In dit geval met de raketvlucht als einde.

In deze versie is het Wiske die opmerkt dat wellicht een soort Mottenvanger op aarde ook aanwezig kan zijn. Haar wordt de mond gesnoerd. Men had genoeg van de hele story, zo lijkt het. In de latere uitgave van het album is het anders. Lambik spreekt nu in plaats van Wiske in de tekstwolk, en merkt op dat teruggaan naar de aarde niet op alle fronten vreugde geeft. 'En die vervelende Jerom ook!'.

Het verhaal eindigt in het aanmerkelijk later uitgegeven album in 1957 anders.

Frappant nietwaar? Dit verhaal is echter ontstaan ver voor Jerom opdook in de krantenversie van 'De dolle musketiers'. Daarom staat zijn naam niet in het laatste plaatje bij de eerste krantenversie. In de albumversie van 1958 echter wel, zoals we hierboven zien.     

Willy Vandersteen heeft met het noemen van Jerom een stukje geschiedsvervalsing op zich geladen. Juist omdat Jerom al in een aantal albums meedeed voordat 'De mottenvanger' áls album zijn entree maakte, zou de lezer zich afvragen waar de bonkige knaap is gebleven. Door hem in het laatste plaatje te noemen is hij toch een tikje in beeld. Hij doet alleen in dit verhaal niet mee. De suggestie is gegeven dat hij thuis zat met een paar pantoffels aan en een straffe borrel voor zijn neus. 

'De bokkenrijders' dat ietsje eerder is gepubliceerd heeft hetzelfde euvel. Ook hier is Jerom absent en ook dit verhaal bestond al veel eerder dan zijn komst. Op de titelpagina is aangegeven dat het al een oud verhaal is waar Jerommeke niet  aan meedeed. 

De verklaring. Probleem opgelost.

Hij kon dat moeilijk twee jaar later weer zeggen met 'De mottenvanger'. Dat leek een tikje armoedig. Waarom we hier een “flinke poot” kregen van Willy is een ander raadsel, maar dat zal wel Vlaamse humor zijn. We zijn tenslotte geen honden, maar à la... een tikje een Uitglijer is die toevoeging wel.

Met dank aan Henk van de Hoek voor de tip en dank aan Rob van Eijck voor de info, die niet meteen door mij werd begrepen, en de scans van de oude krantenuitgaven. (HvK) 

Hans van Klinken is freelance journalist en leest in zijn vrije tijd graag strips. Op de Incognito blog levert hij (on)regelmatig bijdragen met De Uitglijer (rubriek voor strip-misstappen) en andere stripgerelateerde stukjes.

Zijn bijdragen: 
Guus Slim: Kamerlid Piemel, Hergé, Suske en Wiske: De Tartaarse helm, Tintin: Le Sceptre d'Ottokar, Schanulleke (Suske en Wiske), Suske en Wiske: De Tartaarse helm (2), Suske en Wiske: De Ringelingschat, Uitglijers met dubbele betekenissen?, Uitglijer Guus Slim: Bomaanslag in de bergen, Een speurtocht naar striptekenaar en scenarist Pizarro, De Uitglijers van Eddy Paape, Dan Cooper, De Tartaarse helm (Jeugd Revue), Majesteitelijke Uitglijer, Fournier, Suske en Wiske en Dick Bos, Foute teksten bij onze wereldvermaarde held (Kuifje), Rik overleeft de kogels (Rik Ringers), Hoe geel is een bruine schoen ? (Ton en Tinneke), Je 1e druk Amoras: misschien geen volledige 1e druk, Jansen is de naam (Kuifje), Magda van Tilburg, Hergé als geweten van de wereld, Uitglijer over een Bommeljas, Uitglijer Paul Panter, Uitglijers Suske en Wiske, Jan Kordaat, Buck Danny, Links is niet rechts en andersom (Blake en Mortimer), De Vallei heeft foutjes (Blake en Mortimer), Poederdons in plaats van zwaard (Akim), Uitglijer Sirius door albumuitgave, De Uitglijer die geen Uitglijer is (Jacques Martin), Jerry en Valentin glijen uit (Jerry Spring en Kuifje), Kuifje - Uitglijers in zwart-wit edities, Uitglijer Robbedoes en Kwabbernoot, Vlaams of niet Vlaams, Dupuis glijdt weer eens uit (Jan Kordaat), Marten en Willy glijden uit, Bazooka Joe, Uitglijer van jewelste? (75 beste Suske en Wiskes), Uitglijer over een getal, Giftige Anaconda's en omgekeerde grap, Uitglijers in Arman en Ilva, Kuifje en Suske en Wiske, Jerom evolutie in Suske en Wiske, Stijlverandering in Suske en Wiske eind jaren 40 al een feit, Munro - Uitglijer in spiegelbeeld, Uitglijers in Donald Duck en Uitglijers Kuifje en Suske en Wiske.